Το ανθρώπινο δυναμικό ακούγεται στεγνό και γι' αυτό συχνά υποτιμάται, παρόλο που παίζει θεμελιώδη ρόλο στην επιτυχία μιας επιχείρησης. Μεγάλο μέρος της επιτυχίας μιας εταιρείας εξαρτάται από την αποτελεσματική διαχείριση και ανάπτυξη των εργαζομένων της, που είναι ακριβώς το καθήκον του ανθρώπινου δυναμικού. Ο τομέας αυτός διασφαλίζει ότι προσλαμβάνονται, αναπτύσσονται και παρακινούνται οι κατάλληλοι εργαζόμενοι για την επίτευξη των στόχων της εταιρείας. Χωρίς ένα καλά λειτουργικό τμήμα ανθρώπινου δυναμικού, ένας οργανισμός δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά, καθώς οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που δημιουργούν την πραγματική αξία.

Ανθρώπινοι πόροι: Τι είναι;

Οι ανθρώπινοι πόροι είναι το σύστημα διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού μιας εταιρείας. Περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την πρόσληψη, την ανάπτυξη, την παρακίνηση και τη διατήρηση των εργαζομένων. Ο κύριος στόχος του ανθρώπινου δυναμικού είναι να διασφαλίσει ότι η εταιρεία διαθέτει το απαραίτητο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό για την επίτευξη των στρατηγικών της στόχων.

Με απλά λόγια, το Ανθρώπινο Δυναμικό ασχολείται με τη διασφάλιση ότι ο οργανισμός διαθέτει τους σωστούς ανθρώπους στις σωστές θέσεις. Για παράδειγμα, όταν δημιουργείται μια νέα θέση, το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού είναι υπεύθυνο για την εξεύρεση κατάλληλων υποψηφίων, τη διεξαγωγή συνεντεύξεων και την πρόσληψη νέων εργαζομένων. Επιπλέον, ο τομέας αυτός διασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι αναπτύσσονται σύμφωνα με τις ανάγκες της εταιρείας, αμείβονται κατάλληλα και εργάζονται σε ένα ευχάριστο εργασιακό περιβάλλον.

Τμήμα ανθρώπινου δυναμικού και προσωπικού

Οι ανθρώπινοι πόροι είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει όλο το φάσμα της διοίκησης των εργαζομένων, ενώ το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού είναι ένας συγκεκριμένος υποτομέας αυτού. Το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού είναι υπεύθυνο για επιχειρησιακά καθήκοντα, όπως η διεξαγωγή συνεντεύξεων για την πρόσληψη, η κατάρτιση συμβάσεων εργασίας και η διαχείριση των μισθών. Από την άλλη πλευρά, το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού περιλαμβάνει επίσης στρατηγικά καθήκοντα όπως ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός προσωπικού, η ανάπτυξη των εργαζομένων και η διαχείριση της εταιρικής κουλτούρας.

Για παράδειγμα, το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού σχεδιάζει τους μακροπρόθεσμους στόχους της εταιρείας για την ανάπτυξη των εργαζομένων, ενώ το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού υλοποιεί αυτά τα σχέδια με την οργάνωση της κατάρτισης και τη διενέργεια αξιολογήσεων των εργαζομένων.

Αγγλικοί όροι όπως ανθρώπινοι πόροι (HR) ή διαχείριση ανθρώπινων πόρων (HRM) έχουν παρόμοια σημασία με τη διαχείριση προσωπικού. Οι όροι αυτοί χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, αν και ο όρος "ανθρώπινοι πόροι" είναι πιο διαδεδομένος διεθνώς, ενώ ο όρος "διαχείριση προσωπικού" είναι πιο διαδεδομένος στις γερμανόφωνες χώρες.

Καθήκοντα των ανθρώπινων πόρων

Το ανθρώπινο δυναμικό αποδεικνύει το ρόλο του στον οργανισμό αναλαμβάνοντας ποικίλα καθήκοντα, τα οποία αποσκοπούν στην αποτελεσματική διαχείριση των εργαζομένων και στην επιτυχή λειτουργία της επιχείρησης. Ακολουθούν αναλυτικά τα σημαντικότερα καθήκοντα του ανθρώπινου δυναμικού:

1. Πρόσληψη προσωπικού (Recruiting): Το καθήκον αυτό ξεκινά με τον εντοπισμό των αναγκών σε προσωπικό και περιλαμβάνει την ανάρτηση αγγελιών εργασίας, την επιλογή και αξιολόγηση των υποψηφίων και τη διεξαγωγή συνεντεύξεων. Στόχος είναι η προσέλκυση των καλύτερων δυνατών ταλέντων για την επιχείρηση. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο την αναζήτηση νέων εργαζομένων, αλλά και την προσεκτική ανάλυση των προσόντων και των δεξιοτήτων που απαιτούνται για τις ανοιχτές θέσεις. Το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού διαδραματίζει επίσης καθοριστικό ρόλο στη φάση της εισαγωγής, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι νέοι εργαζόμενοι θα ενσωματωθούν γρήγορα και θα γίνουν παραγωγικοί.
2. Ανάπτυξη των εργαζομένων: Η συνεχής κατάρτιση και ανάπτυξη των εργαζομένων αποτελεί κεντρικό καθήκον της Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού. Αυτό περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης, σεμιναρίων και εργαστηρίων που βοηθούν τους εργαζόμενους να βελτιώσουν τις επαγγελματικές τους δεξιότητες. Επιπλέον, το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού υποστηρίζει τον προγραμματισμό της σταδιοδρομίας προσφέροντας ευκαιρίες για επαγγελματική ανάπτυξη και υποστηρίζοντας τους εργαζόμενους στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Στόχος είναι να αναπτυχθούν οι εργαζόμενοι έτσι ώστε όχι μόνο να μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στα τρέχοντα καθήκοντά τους, αλλά και να είναι προετοιμασμένοι για μελλοντικές προκλήσεις εντός της εταιρείας.
3. Διαχείριση επιδόσεων: Οι τακτικές αξιολογήσεις της απόδοσης των εργαζομένων είναι απαραίτητες για τον εντοπισμό των δυνατών και αδύνατων σημείων των εργαζομένων. Το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού αναπτύσσει και εφαρμόζει συστήματα απόδοσης που επιτρέπουν τη δίκαιη και διαφανή αξιολόγηση. Με βάση αυτές τις αξιολογήσεις καταρτίζονται ατομικά σχέδια ανάπτυξης προκειμένου να βελτιωθεί η απόδοση των εργαζομένων και να τους παρέχεται στοχευμένη υποστήριξη. Αυτό περιλαμβάνει επίσης τον εντοπισμό των εργαζομένων με υψηλές προοπτικές εντός της εταιρείας, οι οποίοι είναι επιλέξιμοι για υψηλότερες θέσεις, και τον αντίστοιχο σχεδιασμό της επαγγελματικής τους εξέλιξης.
4. Διατήρηση εργαζομένων: Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού είναι η αύξηση της ικανοποίησης και της αφοσίωσης των εργαζομένων, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η εναλλαγή προσωπικού. Για το σκοπό αυτό, το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού αναπτύσσει στρατηγικές που προωθούν ένα θετικό εργασιακό περιβάλλον και δημιουργούν ελκυστικά κίνητρα, όπως ευέλικτο ωράριο εργασίας, προγράμματα υγείας και ευκαιρίες κατάρτισης. Μια άλλη σημαντική πτυχή είναι η προώθηση της εταιρικής κουλτούρας προκειμένου να δημιουργηθεί ένα εργασιακό περιβάλλον στο οποίο οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι εκτιμώνται και ότι έχουν κίνητρα. Η ισχυρή αφοσίωση των εργαζομένων συμβάλλει σημαντικά στη σταθερότητα και την αποτελεσματικότητα της εταιρείας.
5. Εργατική νομοθεσία και συμμόρφωση: Η συμμόρφωση με τους κανονισμούς της εργατικής νομοθεσίας και τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές αποτελεί ουσιαστικό καθήκον του ανθρώπινου δυναμικού. Αυτό περιλαμβάνει την παρακολούθηση και τη διαχείριση των συμβάσεων εργασίας, τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανονισμούς για τον χρόνο εργασίας και την προστασία της υγείας και της ασφάλειας στον χώρο εργασίας. Η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού πρέπει να διασφαλίζει ότι πληρούνται όλες οι απαιτήσεις της εργατικής νομοθεσίας, προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι νομικοί κίνδυνοι και παράλληλα να διασφαλίζεται ένα ασφαλές και δίκαιο εργασιακό περιβάλλον για όλους τους εργαζόμενους.
6. Διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού (Διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού): Τα διοικητικά καθήκοντα ανθρώπινου δυναμικού περιλαμβάνουν τη μισθοδοσία, τη διαχείριση αδειών και την τήρηση φακέλων προσωπικού. Τα καθήκοντα αυτά είναι απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία της εταιρείας. Η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού διασφαλίζει ότι όλα τα δεδομένα καταγράφονται και διαχειρίζονται σωστά, ώστε οι επιχειρησιακές διαδικασίες της εταιρείας να λειτουργούν αποτελεσματικά και ομαλά. Η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των παροχών και των υπηρεσιών προς τους εργαζομένους, καθώς και στη διεκπεραίωση των ερωτημάτων και των ανησυχιών των εργαζομένων.

Η πρόσληψη προσωπικού ως ένα από τα κύρια καθήκοντα της διαχείρισης ανθρώπινων πόρων

Αποτελεί κοινό κλισέ ότι το ανθρώπινο δυναμικό ασχολείται κυρίως με την εύρεση και την πρόσληψη νέων εργαζομένων. Ωστόσο, ακριβώς επειδή πρόκειται για ένα από τα πιο ορατά καθήκοντα του ανθρώπινου δυναμικού, έχει ιδιαίτερη σημασία, ιδίως τώρα που υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού σε πολλούς κλάδους. Όλοι το νιώθουν όταν κάποιος απολύεται και τη θέση του παίρνει ένας νέος συνάδελφος. Μερικές φορές η κατάσταση μπορεί να είναι και λίγο δυσάρεστη όταν κάποιος απολύεται και πρέπει να αναλάβετε προσωρινά την εργασία του. Αυτό όμως δείχνει πόσο παρόν είναι το θέμα των προσλήψεων στην καθημερινή επιχειρηματική ζωή.

Εσωτερικές και εξωτερικές προσλήψεις

Η πρόσληψη μπορεί να πραγματοποιηθεί με δύο τρόπους: εσωτερικά και εξωτερικά. Και οι δύο μέθοδοι έχουν τα δικά τους πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

• Εσωτερική πρόσληψη: Κατά την εσωτερική πρόσληψη, οι κενές θέσεις εντός της επιχείρησης καλύπτονται από τους υπάρχοντες υπαλλήλους. Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα είναι ότι οι εργαζόμενοι είναι ήδη εξοικειωμένοι με την εταιρική κουλτούρα και μπορούν να εξοικειωθούν ταχύτερα με τους νέους τους ρόλους. Επιπλέον, η προοπτική προαγωγής παρακινεί τους εργαζόμενους να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους με μεγαλύτερη δέσμευση και πάθος. Ωστόσο, ένα μειονέκτημα θα μπορούσε να είναι ότι η δεξαμενή των υποψηφίων είναι περιορισμένη και το καλύτερο άτομο για τη νέα θέση μπορεί να μην είναι πάντα διαθέσιμο. Και είναι συχνά κλισέ να λέγεται ότι αν παραμείνετε στην εταιρεία μετά τη μαθητεία σας, θα είστε πάντα ο μαθητευόμενος. Με μια μεταφορική έννοια, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να φτιάξετε ένα όνομα για τον εαυτό σας προκειμένου να αποτινάξετε τον παλιό σας ρόλο και να γίνετε αποδεκτοί στον καινούργιο.
• Εξωτερική πρόσληψη: Αναζητούνται νέοι υπάλληλοι εκτός της εταιρείας. Αυτό διευρύνει σημαντικά τη δεξαμενή των πιθανών υποψηφίων και επιτρέπει την εισαγωγή νέων ιδεών και νέων γνώσεων στην εταιρεία. Ωστόσο, η εξωτερική πρόσληψη είναι συχνά πιο χρονοβόρα και δαπανηρή λόγω των συμβούλων προσωπικού, των κυνηγών κεφαλών, των πυλών αγγελίας θέσεων εργασίας κ.λπ. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος οι νέοι εργαζόμενοι να αργήσουν περισσότερο να βρουν τα πατήματά τους στην εταιρεία.

Πού αναζητούν οι άνθρωποι νέους υπαλλήλους;

Πρώτα απ' όλα, οι άνθρωποι ψάχνουν στο διαδίκτυο. Πλατφόρμες όπως το LinkedIn , το XING ή το StepStone είναι μερικά από τα πιο δημοφιλή μέρη όπου οι υπεύθυνοι προσλήψεων αναζητούν νέα ταλέντα. Αυτές οι πλατφόρμες προσφέρουν ευρεία εμβέλεια και καθιστούν δυνατή τη συγκεκριμένη αναζήτηση υποψηφίων με συγκεκριμένα προσόντα. Επιπλέον, πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν και τους δικούς τους ιστότοπους καριέρας για να διαφημίζουν κενές θέσεις εργασίας και να δέχονται αιτήσεις.

Εάν το έργο είναι πολύπλοκο ή το εσωτερικό τμήμα προσλήψεων είναι υπερφορτωμένο, οι εταιρείες χρησιμοποιούν συχνά ιδιωτικά γραφεία προσλήψεων. Τα γραφεία αυτά ειδικεύονται στην αναζήτηση και επιλογή υποψηφίων και συνήθως εκτελούν το έργο αποτελεσματικά, αν και με πρόσθετη αμοιβή. Το κόστος αυτής της υπηρεσίας είναι συνήθως 10-30% του ετήσιου μισθού του νεοπροσλαμβανόμενου υπαλλήλου, ανάλογα με την πολυπλοκότητα της αναζήτησης και της θέσης. Σε μια συνέντευξη μαζί μας, ο headhunter Heiko Mühle μας δίνει μια εικόνα της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων.

Έτσι γίνεται σαφές ότι, αν και η πρόσληψη προσωπικού είναι ένα από τα πιο γνωστά καθήκοντα στον τομέα της ανθρώπινου δυναμικού, είναι επίσης ένα από τα πιο απαιτητικά και ποικίλα.

Στόχοι του ανθρώπινου δυναμικού

Οι στόχοι των ανθρώπινων πόρων μπορούν να χωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες: οικονομικοί και κοινωνικοί στόχοι. Και οι δύο είναι στενά συνδεδεμένοι και τελικά συμβάλλουν στην επίτευξη του γενικού στόχου της επιχείρησης για μεγιστοποίηση των κερδών.

Οικονομικοί στόχοι

Ο κύριος στόχος του ανθρώπινου δυναμικού από οικονομική άποψη είναι να καταστήσει την εταιρεία κερδοφόρα. Αυτό σημαίνει ότι το Ανθρώπινο Δυναμικό πρέπει να διασφαλίζει ότι οι σωστοί εργαζόμενοι βρίσκονται στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή και ότι εργάζονται αποτελεσματικά και παραγωγικά. Στόχος είναι η ελαχιστοποίηση του κόστους και η ταυτόχρονη μεγιστοποίηση της απόδοσης. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει

• Βελτιστοποιημένος προγραμματισμός του εργατικού δυναμικού: διασφάλιση ότι όλες οι θέσεις στην εταιρεία είναι κατάλληλα στελεχωμένες και ότι αποφεύγεται η υπερ- ή υποστελέχωση για τη μείωση του περιττού κόστους.
• Ανάπτυξη του προσωπικού με γνώμονα το κόστος: τα προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρουν υψηλή απόδοση της επένδυσης (ROI) και να επιτρέπουν στους εργαζομένους να εργάζονται πιο παραγωγικά.
• Αποτελεσματικές δομές μισθών και παροχών: Οι δομές μισθών και παροχών πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να παρακινούν τους εργαζόμενους αλλά και να είναι οικονομικά βιώσιμες για την εταιρεία.

Κοινωνικοί στόχοι

Εκτός από τους οικονομικούς στόχους, το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού έχει και κοινωνικούς στόχους που αποσκοπούν στη δημιουργία θετικού εργασιακού περιβάλλοντος και στην προώθηση της ευημερίας των εργαζομένων. Αυτό δεν είναι μόνο προς το συμφέρον των εργαζομένων, αλλά συμβάλλει έμμεσα και στην επίτευξη των οικονομικών στόχων, καθώς οι ικανοποιημένοι εργαζόμενοι είναι γενικά πιο παραγωγικοί και πιστοί. Οι κοινωνικοί στόχοι περιλαμβάνουν

• Προώθηση της ικανοποίησης των εργαζομένων: δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος στο οποίο οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι εκτιμώνται και υποστηρίζονται καλά. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω ευέλικτων ωρών εργασίας, προγραμμάτων υγείας ή μιας ανοικτής εταιρικής κουλτούρας.
• Υποστήριξη της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής: Το ανθρώπινο δυναμικό συμβάλλει στη μείωση του άγχους και στην πρόληψη της επαγγελματικής εξουθένωσης μέσω μέτρων που επιτρέπουν στους εργαζομένους να εναρμονίζουν την επαγγελματική και την ιδιωτική τους ζωή.
• Εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και ποικιλομορφίας: Ένα ποικιλόμορφο και χωρίς αποκλεισμούς εργασιακό περιβάλλον προάγει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση της δίκαιης μεταχείρισης και των ίσων ευκαιριών όλων των εργαζομένων, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, σεξουαλικού προσανατολισμού ή άλλων προσωπικών χαρακτηριστικών.

Ακόμη και αν αυτοί οι κοινωνικοί στόχοι φαίνεται να είναι πρωτίστως προς το συμφέρον των εργαζομένων, τελικά υποστηρίζουν τον γενικότερο οικονομικό στόχο της εταιρείας. Ένα αρμονικό και υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον συμβάλλει στη μείωση της εναλλαγής προσωπικού και στη μακροπρόθεσμη διατήρηση των εργαζομένων, γεγονός που με τη σειρά του εξοικονομεί κόστος και αυξάνει την αποδοτικότητα.

Συμπερασματικά, μπορεί να ειπωθεί ότι το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού δεν διαχειρίζεται απλώς τους εργαζομένους, αλλά διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο που συμβάλλει σημαντικά στην επιτυχία της εταιρείας. Εξισορροπώντας τους οικονομικούς και κοινωνικούς στόχους, η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού διασφαλίζει την κερδοφορία της εταιρείας, ενώ παράλληλα δημιουργεί μια εταιρική κουλτούρα ώστε όλοι να μπορούν να βλέπουν τον εαυτό τους σε ένα ελκυστικό εργασιακό περιβάλλον.

Το συμπέρασμά μου για εσάς

Παρόλο που ορισμένοι συνάδελφοι μπορεί να θεωρούν τους ανθρώπινους πόρους ως έναν τομέα στον οποίο συμβαίνουν ελάχιστα πράγματα, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Η εργασία στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού είναι πολύπλοκη και απαιτεί υψηλά προσόντα, εκτεταμένες γνώσεις και μεγάλη εμπειρία στην συναναστροφή με τους ανθρώπους. Ο τομέας αυτός διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, τοποθετώντας τους κατάλληλους ανθρώπους στις σωστές θέσεις εργασίας και εξασφαλίζοντας τη συνεχή ανάπτυξη και παρακίνησή τους.

Σκεφτείτε την εταιρεία σαν ένα αυτοκίνητο: Τα ορατά μέρη, όπως το τιμόνι ή τα ελαστικά, είναι οι εργαζόμενοι που οδηγούν την εταιρεία προς τα εμπρός. Όμως, το ανθρώπινο δυναμικό είναι σαν το λάδι και τη βενζίνη στο αυτοκίνητο που κρατάει τα πάντα σε ομαλή λειτουργία. Χωρίς αυτές τις ουσίες, το αυτοκίνητο δεν θα πάει μακριά - όπως ακριβώς μια εταιρεία χωρίς ισχυρό τμήμα ανθρώπινου δυναμικού.

Σας ευχαριστούμε, αγαπητέ αναγνώστη, που διαβάσατε μέχρι τέλους και σας ευχόμαστε κάθε επιτυχία στη δουλειά σας!