Πρόλογος «Επαγγελματική τεχνική φωτισμού και καθοδήγηση με φως»
Με μια επαγγελματική φωτογραφική φλας δεν σημαίνει αυτομάτως καλύτερες φωτογραφίες. Ωστόσο, στο εντονιστικό καθημερινό ρυθμό εργασίας ενός επαγγελματία φωτογράφου, είναι απαραίτητη η αποτελεσματικότητα. Δυστυχώς, στις φωτογραφικές εργασίες, δεν υπάρχει πάντα χρόνος για μακρόχρονα δοκιμαστικά σενάρια. Συνήθως η σχέση τιμής-ποιότητας μετράει σε ένα προκαθορισμένο (και πάντα πολύ σύντομο) χρονικό διάστημα. Τελικά, οι περισσότεροι φωτογράφοι χρεώνουν την εργασία τους με βάση τον χρόνο («ημερήσιες τιμές»). Και οι πελάτες αναμένουν φυσικά μια γρήγορη και ομαλή διαδικασία παραγωγής. (Ότι μπορεί αυτό να προκαλέσει μείωση της δημιουργικότητας, αναφέρεται μόνο επιφανειακά) ...
Χρήσιμη για την εκτέλεση των φωτογραφικών έργων είναι, χωρίς αμφιβολία, μια φωτιστική τεχνική που είναι αξιόπιστη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί γρήγορα και απλά!
• Τί είναι η «σωστή» έκθεση;
• Γιατί χρειάζεται ένας φωτογράφος φωτιστική τεχνική;
• Ποιες πηγές φωτός είναι κατάλληλες για την επαγγελματική φωτογραφία και πώς να τις χρησιμοποιήσω το καλύτερο;
• Ποιες ρυθμίσεις κάμερας απαιτούνται;
• Υπάρχουν φωτογραφικά συστήματα φλας που είναι εξίσου κατάλληλα για εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους;
• Ποια λάθη μπορούν να συμβούν κατά τη χρήση συστημάτων φλας και πώς να τα αποφύγω;
• Υπάρχουν διαφορές στη ρύθμιση του φωτός σε εξωτερικό και εσωτερικό χώρο;
• Τι πρέπει να λάβω υπόψη κατά την αγορά συστημάτων φλας;
• Σε ποιες απαιτήσεις θα πρέπει να είναι ικανοποιητικά τα επαγγελματικά συστήματα;
• Ποια συστήματα είναι συνιστώμενα - και γιατί;
Όλες αυτές οι ερωτήσεις θα αναλυθούν κατά τη διάρκεια αυτής της σειράς μαθημάτων.
Εδώ μια επισκόπηση των διαφόρων κεφαλαίων:
Μέρος 1 - Τί είναι η «σωστή» έκθεση;
Μέρος 2 - Τρεις λόγοι για τους οποίους πρέπει να χρησιμοποιείται τεχνική φωτισμού
Μέρος 3 - Πηγές φωτός που είναι σχετικές για την επαγγελματική φωτογραφία (?)
Μέρος 4 - Απαιτήσεις για επαγγελματικά συστήματα φλας
Μέρος 5 - Συστήματα φλας για εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους;
Μέρος 6 - Εναλλακτικές;
Μέρος 7 - Ρυθμίσεις φωτογραφικής μηχανής κατά τη χρήση στούντιο και φορητών συστημάτων φλας
Μέρος 8 - Πρακτικές συμβουλές για τη χρήση στούντιο και εξωτερικών συστημάτων φλας
Μέρος 9 - Επαγγελματική καθοδήγηση φωτισμού σε εσωτερικό χώρο
Μέρος 10 - Επαγγελματική καθοδήγηση φωτισμού σε εξωτερικό χώρο
Εκτός από τις πολλές πρακτικές συμβουλές για την έκθεση και το φωτισμό, θα παρουσιάσω διάφορα επαγγελματικά συστήματα φλας. Η έμφαση είναι στα «επαγγελματικά» συστήματα φλας. Δεν ασχολούμαι με «ηλεκτροσκράπ» από το διαδίκτυο. Θα επικεντρωθώ στις συσκευές με τις οποίες έχω ήδη εργαστεί κατά τη διάρκεια των 15 ετών ως διαφημιστής φωτογράφος και διδάσκοντας τεχνικές φωτισμού ή που μου έχουν συνιστάνει άλλοι επαγγελματίες φωτογράφοι ως ιδιαίτερα κατάλληλες για επαγγελματικές απαιτήσεις.
Αυτό δεν μπορεί να γίνει μια ανασκόπηση της αγοράς. Ήθελα να είμαι σίγουρος ότι μιλάω μόνο για την τεχνολογία που γνωρίζω προσωπικά. Η παρουσίαση θα είναι λοιπόν πολύ υποκειμενική και μερικές φορές ακόμα και κριτική. Τελικά, θέλω να προσφέρω πραγματική βοήθεια στην επιλογή κατάλληλων συστημάτων φλας (και όχι απλά τα τεχνικά στοιχεία διαφόρων συσκευών, όπως συνήθως γίνεται).
Μια σχετικά μεγάλη απόφαση επενδύσεων είναι αυτή για τα συστήματα φλας, η οποία ισχύει για τα επόμενα είκοσι ή περισσότερα χρόνια. Είναι συνετό, λοιπόν, τόσο λόγω της τιμής όσο και της μακροχρόνιας χρήσης, να ενημερωθεί κανείς λεπτομερώς σχετικά με το ποιο σύστημα καλύπτει καλύτερα τις συγκεκριμένες απαιτήσεις του.
Τέλος, παρουσιάζονται διάφοροι διαμορφωτές φωτός προς σύγκριση. Έτσι, μπορείτε να δείτε με βάση τη χαρακτηριστική του φωτός ποιος διαμορφωτής φωτός είναι κατάλληλος για ποιο πεδίο δράσης. Παραδείγματα επαγγελματικών καθοδηγήσεων φωτός (από φωτογραφίες που δημιουργήθηκαν τόσο σε εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς χώρους) ολοκληρώνουν το παρόν εγχειρίδιο.
Εικόνα 0.1: Απόλαυση της ανάγνωσης και πάντα «Καλό Φως» σας εύχεται ο Jens Brüggemann, www.jensbrueggemann.de, τον Απρίλιο του 2013.
(Φωτογραφία © 2013: Χοντζίτς; Φως: Μπρίγκεμαν).
1. Έκθεση κ
1.1 Τι είναι η «σωστή» έκθεση;
Καταρχάς, υπάρχει η ερώτηση τι αποτελεί η «σωστή» έκθεση. Για να απαντηθεί αυτό, πρέπει πρώτα να διευκρινιστούν ποιες είναι οι διάφορες μεθόδοι μέτρησης έκθεσης και γιατί συχνά οδηγούν σε διαφορετικά αποτελέσματα.
1.1.1 Μέθοδοι Μέτρησης Έκθεσης: Μέτρηση Φωτός εναντίον Μέτρησης Αντικειμένου
Υπάρχει διάκριση μεταξύ μέτρησης φωτός και μέτρησης αντικειμένου. Στην μέτρηση φωτός μετριέται το πραγματικά υπάρχον φως στο σημείο το οποίο είναι σημαντικό στη φωτογραφία, για παράδειγμα στο πρόσωπο, στη φωτογραφία προϊόντων στο αντικείμενο κλπ. Για αυτό χρειάζεται ένας χειροκίνητος μετρητής έκθεσης.
Αυτός (συνήθως) κρατιέται εμπρός στο αντικείμενο, με τη λευκή καπό στην κατεύθυνση του σημείου λήψης του φωτογράφου (τη θέση του φωτογράφου κατά τη λήψη).
Ο χρόνος και η ευαισθησία ISO καθορίζονται συνήθως από τον φωτογράφο, με αποτέλεσμα την διαμόρφωση της διαφράγματος ως αποτέλεσμα της μέτρησης. Η συνδυασμένη χρήση προεπιλεγμένου χρόνου, προεπιλεγμένης ευαισθησίας ISO και διαφράγματος που έχει προκύψει, οδηγεί σε μια έκθεση που παράγει μια εικόνα που έχει σωστή έκθεση. Επισημαίνεται επισταμένως ότι η έκθεση είναι σωστή αναφορικά με το σημείο όπου μετρήθηκε η φωτεινότητα.
Εικόνα 1.2: Αυτός ο μετρητής έκθεσης της broncolor επιτρέπει όχι μόνο την μέτρηση του υπάρχοντος και του φωτός φλας, αλλά επιτρέπει επίσης (ασύρματο) έλεγχο του φλας σε βήματα 1/10 διαφραγμάτων. Με αυτόν τον τρόπο εξοικονομείται χρόνος στην αύξηση ή μείωση της φωτεινότητας. Η μέτρηση του υπάρχοντος φωτός (το λουρί ambi για ομοιογενές περιβάλλον) έδειξε σε αυτό το παράδειγμα (με προεπιλεγμένη ευαισθησία ISO 100 και χρόνο 1/60 δευτερολέπτου) το διάφραγμα 4,0 ½ (δηλαδή 4,8).
Ο μετρητής έκθεσης μετρά την ποσότητα φωτός του πραγματικά υπάρχοντος φωτός. Αυτό ονομάζεται μέτρηση φωτός. Αυτή είναι πολύ πιο ακριβής από την μέτρηση του αντανακλώμενου φωτός (μέτρηση αντικειμένου), όπως την πραγματοποιούν οι μετρητές έκθεσης που έχουν ενσωματωθεί στις κάμερες. Σε αυτές μπορεί να υπάρχουν σφάλματα εξαιτίας των ιδιοτήτων αντανάκλασης του θέματος, για παράδειγμα όταν φωτογραφίζεται ένα πολύ φωτεινό ή πολύ σκοτεινό θέμα. Αυτές οι διαφορετικά έντονες αντανακλάσεις ερμηνεύονται λανθασμένα από τον ενσωματωμένο μετρητή έκθεσης της κάμερας ως διαφορετικές έντονες φωτεινότητες. Ένα καλύτερο όνομα για την «μέτρηση αντικειμένου» θα ήταν, συνεπώς: μέτρηση αντανάκλασης.
(Φωτογραφία © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Εικόνα 1.3: Η λευκή μισοσφαίρα στον μετρητή έκθεσης ονομάζεται καπό. Κατά τη μέτρηση, ο μετρητής έκθεσης κρατιέται συνήθως έτσι ώστε να δείχνει προς τον φωτογράφο. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις: Σε περίπτωση αντίθετου ή πλαϊνού φωτός, είναι καλύτερο να τον κρατάτε έτσι ώστε ο καπός να δείχνει προς τον διχοτομητή (δηλαδή προς τη μέση κατεύθυνση από τη θέση του φωτογράφου και την κατεύθυνση του φως). Διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατή μια σωστή μέτρηση φωτός.
(Φωτογραφία ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Η μέτρηση αντικειμένου αντίθετα γίνεται από την κάμερα. Χρησιμοποιείται συνεπώς ο ενσωματωμένος μετρητής έκθεσης της κάμερας. Το σύστημα εδώ είναι ότι λίγο πριν τη λήψη αξιολογείται η φωτεινότητα του θέματος από τον ενσωματωμένο μετρητή έκθεσης, και αυτό από τη θέση του φωτογράφου (δηλαδή από απόσταση).
Αλλά τι ακριβώς μετράται; Η φωτεινότητα στο αντικείμενο που φωτογραφίζεται; Όχι! Μετριέται απλώς η αντανάκλαση του φωτός, δηλαδή αυτό που αντικατοπτρίζεται από το αντικείμενο προς την κάμερα. Είναι εμφανές ότι αυτή η μέθοδος είναι πολύ ευάλωτη σε σφάλματα, καθώς υπάρχουν θέματα που, για παράδειγμα λόγω των χρωμάτων τους, αντικατοπτρίζουν πολύ φως και άλλα πολύ λίγο.
Δεν έχει σημασία εάν χρησιμοποιείται η μέθοδος πολλαπλών ζωνών, σημείου ή ολοκληρωτικής μέτρησης. Το σύστημα μέτρησης του αντανακλώμενου φωτός είναι κοινό για τους τρεις.
Εικόνα 1.4: Φωτογράφισα μια λευκή επιφάνεια και μια μαύρη επιφάνεια με πρόγραμμα αυτόματης λειτουργίας υπό ίδιες συνθήκες (κυρίως σε απόλυτα ίδιες φωτεινές συνθήκες). Ο ενσωματωμένος μετρητής έκθεσης της κάμερας τις μετέτρεψε και τις δύο σε γκρίζες επιφάνειες. Ο λόγος είναι ότι ο μετρητής έκθεσης είναι βαθμισμένος σε μια μέση γκρίζα απόχρωση (με ποσοστό 18%). Η μέθοδος της μέτρησης αντικειμένου οδηγεί σε λανθασμένα αποτελέσματα, όταν η μέση φωτεινότητα του θέματος δεν αντιστοιχεί σε μια γκρίζα απόχρωση 18%.
Εικόνα 1.5: Εάν είχα χρησιμοποιήσει ένα χειροκίνητο μετρητή έκ
Το πλεονέκτημα της μέτρησης αντικειμένων (που θα έπρεπε να ονομάζεται καλύτερα μέτρηση αντανάκλασης) είναι η άνετη χρήση για τον φωτογράφο. Χωρίς επιπλέον κόπο αφήνει αμέσως πριν τη λήψη τη μέτρηση στον ενσωματωμένο φωτομέτρο της κάμερας. Δεν χρειάζεται να εγκαταλείψει τη θέση του και ουδέτερος ή χάνει χρόνο. Ιδανικό για δημοσιογράφους και αθλητικούς φωτογράφους ή για φωτογράφηση μακρινών αντικειμένων (π.χ. τοπίων), όπου δεν είναι δυνατή η άμεση μέτρηση του πραγματικά διαθέσιμου φωτός ακριβώς στο αντικείμενο που θα φωτογραφηθεί.
Ένας φωτογράφος που κατανοεί και σκέφτεται το θέμα (και αποδίδει ανάλογα με την έκθεση σε κρίσιμα θέματα) μπορεί επίσης να επιτύχει βέλτιστα αποτελέσματα με τη μέτρηση αντικειμένων. Όποιος διαθέτει χειροκίνητο φωτόμετρο και έχει τον χρόνο να το χρησιμοποιήσει θα λάβει ακριβείς μετρήσεις και θα παραδώσει φωτογραφίες ορθά εκθετόμενες αναλόγως.
Το κύριο πρόβλημα με το χειροκίνητο φωτόμετρο είναι ότι ο χρόνος μεταξύ της μέτρησης του φωτός και της πραγματικής λήψης μπορεί να είναι αρκετός ώστε οι συνθήκες φωτισμού να αλλάξουν απαρατήρητα, αλλά σημαντικά, με αποτέλεσμα οι μετρημένες τιμές να είναι ήδη απαρχαιωμένες με τις νέες συνθήκες φωτισμού. (Αυτό αφορά φυσικά μόνο το διαθέσιμο φως? Οι φωτοβολίδες στούντιο παραμένουν συνήθως σταθερές ως προς την έκθεση).
Εικόνα 1.7: Το ανθρώπινο μάτι συνηθίζεται γρήγορα σε μεταβαλλόμενες συνθήκες φωτισμού. Οι διαφορές φωτεινότητας, εφόσον δεν συμβαίνουν απότομα, μπορεί να παραμείνουν απαρατήρητες. Η συνδυασμένη επίδραση των συννεφιών και του ανέμου δημιουργεί συχνά μεταβαλλόμενες συνθήκες φωτισμού (κυρίως και στη θάλασσα). Κανείς δεν θα προσπαθήσει να φωτογραφίσει χειροποίητα χωρίς ενσωματωμένη αυτόματη έκθεση και χωρίς τη χρήση φωτόμετρου, γιατί είναι "χαμένος":
(Photo ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Ακόμα και οι επαγγελματίες φωτογράφοι δεν μπορούν απλά να εκτιμήσουν την έκθεση με τέτοιο τρόπο ώστε να επιλέξουν τη χρονική διάρκεια, τη διάθλαση και τις ρυθμίσεις ISO έτσι ώστε όλες οι φωτογραφίες να είναι ορθά εκθετόμενες. Ακόμα και οι επαγγελματίες χρειάζονται έναν προσανατολισμό, με βάση τον οποίο να επιλέγουν τις ρυθμίσεις τους.
Το χειροκίνητο έργο με μέτρηση πρέπει να γίνεται με το σκεπτικό ότι ο φωτογράφος δεν εκτιμά όλες τις παραμέτρους, αλλά επιλέγει τον συνδυασμό χρόνου, διαφράγματος και τιμής ISO όπως του φαίνεται κατάλληλο, με βάση τη μέτρηση του (ενσωματωμένου ή εξωτερικού) φωτόμετρου.
1.1.2 Υψηλά key και Χαμηλά key
Όχι πάντα η καθορισμένη "σωστή" μέτρηση οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα στα οποία δεν θέλουμε φωτογραφίες που βασίζονται σε μέση φωτεινότητα. Για παράδειγμα, ποιος θέλει να δει φωτογραφίες από την χειμερινή διακοπές όπου το χιονισμένο τοπίο φαίνεται λερωμένο-γκρι; Ή όπου το νέο αγορασμένο μαύρο πουλόβερ φαίνεται ξεθωριασμένο στη φωτογραφία;
Εικόνα 1.8: Αυτός που βασίζεται στον ενσωματωμένο φωτόμετρο για αυτό το θέμα θα λάβει μια φωτογραφία που είναι πολύ σκοτεινή ως αποτέλεσμα. Αυτές οι φωτογραφίες, στις οποίες τα φωτεινά τμήματα κυριαρχούν σαφώς, ονομάζονται λήψεις High-key.
(Photo ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Πολλοί φωτογράφοι συχνά σύγχυζουν τη High-key με το «πολύ φως» και τη Low-key με το «λίγο φως». Αυτό είναι λανθασμένο! Το χαρακτήρας High-key ή Low-key μιας φωτογραφίας δεν εξαρτάται από το πόσο φως υπάρχει ή χρησιμοποιήθηκε, αλλά μόνο από το αν και πόσο έγινε η υπέρβαση ή υποβάθμιση της έκθεσης ή πώς ήταν τα χρώματα ή οι φωτεινές ιδιότητες του φωτογραφηθέντος θέματος και του περιβάλλοντος που φαίνεται στην φωτογραφία.
Εικόνα 1.9: Σε αυτήν τη low-key φωτογραφία χρησιμοποίησα «πολύ» φως για να κλείσω τη διάφραγμά μου πολύ πολύ προκειμένου να έχω μία πολύ μεγάλη έκταση εστίασης. "Πολύ φως" σημαίνει εδώ: 1.200 Wattsekunden. Nikon D3X με 2,8/70-200mm Nikkor στη χρησιμοποιούμενη εστιακή απόσταση 200mm. 1/160 δευτερόλεπτο, διάφραγμα 22, ISO 100.
(Photo ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Υπάρχουν, λοιπόν, δύο τρόποι για να φτάσετε σε μια φωτογραφία High-key ή Low-key:
- μέσω επίτηδες υπερ-ή υποεκθέτοντας ή 2. όταν το θέμα αποτελείται κυρίως από φωτεινά (ή σκοτεινά) στοιχεία (και εκθέτεται σωστά, για παράδειγμα μέσω μέτρησης φωτός με τη χρήση φωτόμετρου).
Μερικές φορές, όμως, πολύ φωτεινά σημεία στο θέμα (για παράδειγμα λάμπες όπως φώτα αυτοκινήτων που φωτίζουν στην κάμερα) οδηγούν (συχνά αθέλητα) στην υποεκθέτηση της φωτογραφίας και στη μετατροπή της σε Low-key.
1.1.3 Η "Αναλογική θεωρία" στη φωτογραφία
Αυτό που εμείς οι άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε υποκειμενικά ως «πολύ φως» ή «λ
1.1.4 Η σημασιολογική ισχύς του ιστογράμματος
Σε πολλές περιπτώσεις στα εργαστήριά μου, συχνά παρατηρούσα να πλησιάζονται συμμετέχοντες και να μου επισημαίνουν ότι η φωτογραφία φαινόταν αρκετά καλή, αλλά ότι η έκθεση έπρεπε ακόμα να διορθωθεί, επειδή το ιστόγραμμα δεν ακολουθούσε ακόμα την ιδανική πορεία. Αυτοί οι συμμετέχοντες έκριναν ότι η καμπύλη είχε ακρογωνίες σχεδόν αποκλειστικά στα φωτεινά σημεία. Και αυτό ήταν τουλάχιστον σε υποβάθμιση, εάν όχι εντελώς λάθος.
Η υπόδειξή μου να κρίνουν τη λήψη με βάση τη φωτογραφία και όχι με βάση την καμπύλη πορείας του ιστογράμματος παρήγαγε κλιμακωτά: Όχι, το ιστόγραμμα δείχνει σαφώς ότι η λήψη ήταν υπερθερμαινόμενη και επομένως λανθασμένη, δήλωσαν οι συμμετέχοντες. Ωστόσο, ήταν λανθασμένοι. Όλα είχαν γίνει σωστά, γιατί φωτογραφήθηκε ένα ξανθό μοντέλο με λευκή μπλούζα μπροστά από έναν λευκό τοίχο. Το ιστόγραμμα έπρεπε να έχει αυτήν τη μορφή. Αντίθετα, μια διόρθωση θα είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση της μπλούζας του μοντέλου να φαίνεται γκρι, καθώς και ο τοίχος. Και αυτό θα ήταν λάθος!
Μετά τη λήψη, πολλοί φωτογράφοι προτιμούν να ελέγχουν αμέσως το ιστόγραμμα αντί της φωτογραφίας. Ελπίζουν να μπορέσουν να ανιχνεύσουν ενδεχόμενα σφάλματα στην έκθεση της φωτογραφίας μέσω του ιστογράμματος.
Για μένα, το ιστόγραμμα δεν έχει καμία σημασία. Δεν μπορώ να διακρίνω τίποτα μέσω αυτού που δεν θα διακρίναι με βάση τη φωτογραφία. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει τεχνικά οτιδήποτε, που θα ήταν επίσης λογικό…! Κανένας αφοσιωμένος φωτογράφος δεν θα συλληφθεί να φωτογραφίζει με ένα από τα προγράμματα σκηνών (όπως "πορτραίτο" ή "τοπίο" ή "αθλητισμός") – γιατί λοιπόν να εμμείνει κανείς στο ιστόγραμμα ως πηγή αληθοφάνειας; Το ιστόγραμμα δείχνει μόνο την κατανομή των διαφορετικών ποσοστών φωτεινών μερών στη φωτογραφία. Το ιστόγραμμα δείχνει το ποσοστό των εικονοστοιχείων διαφορετικής φωτεινότητας/χρώματος.
Είναι ένα γραφικό διάγραμμα μπάρων, καθώς δείχνει πολλές διαφορετικές τιμές φωτεινότητας, από το πιο σκούρο μέχρι το πιο φωτεινό λευκό. Επειδή σε μια φωτογραφία συνήθως δεν υπάρχουν απόλυτες ομοιόμορφες μεταβάσεις χρώματος, αλλά διαφορετικές περιοχές φωτεινές και σκοτεινές με σκιά και φωτεινά σημεία, το ιστόγραμμα δείχνει γωνιώδεις καμπύλες. Αυτές οι δουλεμένες γωνίες αναπαριστούν την κατανομή συχνότητας ενός συγκεκριμένου ποσοστού φωτεινότητας. Πολλές φορές το ιστόγραμμα οδηγεί σε παρανοήσεις από ανεμπειρούς χρήστες, για παράδειγμα σε μεγάλες αντιθέσεις, σε ασυνήθιστη κατανομή χρωμάτων (όπως σε μονόχρωμα θέματα) και σε high-key και low-key θέματα.
Σχήμα 1.11: Εδώ απεικονίζεται το ιστόγραμμα με τη συνηθισμένη «κανονική κατανομή». Οι ακρογωνίες είναι μεγαλύτερες στα μέσα. Στις άκρες βρίσκονται ελάχιστες ακρογωνίες, που σημαίνει ότι υπάρχουν λίγα σημεία στην εικόνα με ακραία σκοτάδια και φωτεινότητες.
(Φωτογραφία ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Ουδένα φωτογράφο είναι ικανοποιημένος παρά μόνο αφού παράγει μια φωτογραφία που, αναφορικά με τη συχνότητα των φωτεινών τιμών, αντιστοιχεί στο παραπάνω παράδειγμα. Αν το ιστόγραμμα έχει τη μορφή που εμφανίζεται εδώ, τότε μιλάμε και για «κανονική κατανομή» του ιστογράμματος.
Σε περίπτωση διαφορετικής μορφής καμπύλης, η έκθεση διορθώνεται επιμηκύνοντας τη διαδικασία έως ότου πετυχηθεί περίπου αυτή η μορφή. Το υπόβαθρο αυτής της διαδικασίας είναι η επιδίωξη μιας πλησιέστατα "μαθηματικά υπολογισμένης" (σωστής) έκθεσης. Αλλά αυτό που επιδιώκεται εδώ, ως σωστή εκτίμηση, είναι η λανθασμένη πεποίθηση στην απόλυτη ατοχία (του Πάπα και) της μαθηματικής.
Αυτό είναι λάθος!
Οι φωτογραφίες δεν μπορούν να υπολογίζονται. Η τήρηση, για παράδειγμα, μιας συγκεκριμένης καμπύλης στο ιστόγραμμα δε λέει ούτε λέξη για τη ποιότητα της φωτογραφίας!
Αντίθετα! Συχνά είναι οι ασυνήθιστες φωτογραφίες που ενθουσιάζουν, ακόμη και σε τεχνικό επίπεδο εκθέσεως. Οι φωτογραφίες high-key και low-key είναι αγαπημένες από τους φωτογράφους, επειδή προσφέρουν μια εναλλακτική στον (τεχνικό) «ομοιογένεια» της φωτισμένης περιοχής, στη φυσιολογικότητα.
Ωστόσο, ας ρίξουμε μια ματιά στα ιστογράμματα μιας high-key και μιας low-key φωτογραφίας:
Σχήμα 1.12: Μια φωτογραφία με δύο φιλήδονες ξανθές κοπέλες που φιλιούνται πρέπει να φαίνεται διαφορετική σε επίπεδο έκθεσης σε σχέση με μια φωτογραφία δύο μαυροδερμων κοριτσιών που φιλιούνται. Στο αριστερό παράδειγμα, οι ακρογωνίες στις φωτεινές περιοχές είναι εμφανείς στο ιστόγραμμα, ενώ αντιστρόφως, στο δεξί παράδειγμα, οι ακρογωνίες βρίσκονται στις σκοτεινές περιοχές.
(Φωτογραφία ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Συμπέρασ
Σημείωση: Το φως προστίθεται
Το φως προστίθεται. Αυτό το γνωρίζει ο καθένας που έχει ανάψει μια λάμπα στο σαλόνι του και μετά, αφού του φάνηκε ότι είναι πάρα πολύ σκοτεινά, έχει προσθέσει κι άλλα φώτα. Μια διπλασιασμός της ποσότητας του φωτός (σε χρονική ή διπλάσια στοιχειώδης πηγή φωτός) οδηγεί στον διπλασιασμό της φωτεινότητας (στην περίπτωσή μας: της φωτογραφίας που προκύπτει).
Εικόνα 1.13: Ακόμη και σε φλας υπολογίζονται σε βαθμούς διαφράγματος. Αυτός ο γεννήτορας φλας (broncolor Scoro) διαθέτει τρεις συνδέσεις φωτισμού, όπου η ισχύς τους μπορεί να ρυθμιστεί ατομικά («ασύμμετρα»). Στην σύνδεση φωτισμού 1 ρυθμίστηκε η τιμή 9 (σαν μέγιστη τιμή χρησιμοποιείται συνήθως 10 από τους κατασκευαστές φλας). Έτσι βρίσκεται 5 βαθμούς διαφράγματος πάνω από την σύνδεση φωτισμού 2. Και πάλι 3 παραπάνω από την σύνδεση φωτισμού 1 (συνολικά 8 βαθμούς διαφοράς ισχύος σε σύγκριση με τη σύνδεση 1). Επιπλέον της εμφάνισης σε βαθμούς διαφράγματος, μπορεί να εμφανιστεί στο μενού η ισχύς σε Joule(= Watt Seconds).
Για έλεγχο: Τα 25 Joule είναι 5 βαθμούς διαφράγματος λιγότερο από τα 800 Joule: 800 - 400 - 200 - 100 - 50 - 25. Κάθε μισήσια της ισχύος (εδώ: κάθε βήμα προς τα δεξιά) αντιστοιχεί σε ένα βαθμό διαφράγματος. Ο Scoro επιτρέπει την χρήση μέγιστης ισχύος 1600 Joule και ελάχιστης ισχύος 3,1 Joule. Έτσι ο φωτογράφος μπορεί να υλοποιήσει τόσο λήψεις προϊόντων με υψηλή ένταση φωτός όσο και πορτρέτα με χαμηλή βάθος εστίασης μόνο με λίγη δύναμη φλας. Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρεται στον κανόνα του εύρους της φλας συσκευής. Αυτός ο γεννήτορας μπορεί να ρυθμιστεί από 10 (1600 Joule) έως 1 (3,1 Joule). Το εύρος ρύθμισης είναι 9 βαθμοί διαφράγματος. Από τη μέγιστη ισχύ 1600 Joule μπορεί να μειωθεί εννέα φορές η ισχύς.
1.3 Η συνεργασία μεταξύ χρόνου, διαφράγματος και ISO-ευαισθησίας
Για να κατανοήσετε καλύτερα τις παρακάτω εξηγήσεις, ακολουθεί αρχικά η συνήθης τιμή (σε ολόκληρους βαθμούς διαφράγματος) των τριών παραμέτρων έκθεσης χρόνος κλείστρου, διάφραγμα και ISO-ευαισθησία:
Χρόνος κλείστρου (σε δευτερόλεπτα)
8 - 4 - 2 - 1 - ½ - ¼ - 1/8 - 1/15 - 1/30 - 1/60 - 1/125 - 1/250 - 1/500 - 1/1000 - 1/2000 - 1/4000 - 1/8000
Ένα βήμα προς τα δεξιά σημαίνει μείωση του φωτός κατά παράγοντα 2: Το φως που φτάνει στον αισθητήρα μειώνεται στο μισό, επειδή ο χρόνος που διαθέτει γι' αυτό μειώνεται επίσης στο μισό.
Διάφραγμα
1,0 - 1,4 - 2,0 - 2,8 - 4,0 - 5,6 - 8,0 - 11 - 16 - 22 - 32 - 45 - 64
Ένα βήμα προς τα δεξιά σημαίνει μείωση της έκθεσης κατά παράγοντα 2: Το φως που φτάνει στον αισθητήρα μειώνεται στο μισό, επειδή η ανοιχτή είσοδος (του διαφράγματος), από την οποία πέφτει το φως, έχει μικρύνει. Και μάλιστα τόσο πολύ, ώστε η ποσότητα του φωτός να μειωθεί στο μισό για τον ίδιο χρόνο.
ISO-ευαισθησία
50 - 100 - 200 - 400 - 800 - 1600 - 3200 - 6400 - 12800 - 25600
Ένα βήμα προς τα δεξιά σημαίνει αύξηση της έκθεσης κατά παράγοντα 2: Το (ίδιο) φως που φτάνει στον αισθητήρα αντιμετωπίζεται διπλάσια, επειδή η ευαισθησία του αισθητήρα έχει ρυθμιστεί σε διπλάσια ευαισθησία.
Όπως γνωρίζουμε, ο συνδυασμός αυτών των τριών παραμέτρων (χρόνος κλείστρου, διάφραγμα και ISO-ευαισθησία) δίνει μια συγκεκριμένη έκθεση. Αυτό ίσχυε από την πρώτη φορά με τις κάμερες. Και μέχρι σήμερα, δεν έχει αλλάξει τίποτα!
Εικόνα 1.14: Όπως και σε νέες ψηφιακές κάμερες, σε παλαιότερα μοντέλα η έκθεση καθοριζόταν από τα τρία παράμετρα χρόνο κλείστρου, διάφραγμα και ISO-ευαισθησία (του υλικού του φιλμ).
(Φωτογραφία ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Εικόνα 1.15: Αυτή η φωτογραφία, που τραβήχτηκε με την Canon PowerShot G11, εκτίθεται ως εξής: 1/2000 δευτερόλεπτο (χρόνος κλείστρου), διάφραγμα 4,0, ISO-ευαισθησία 100.
(Φωτογραφία ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Οι παράμετροι 1/2000 δευτερόλεπτο, διάφραγμα 4,0, ISO 100 είχαν αυτήν την έκθεση στη φωτογραφία που παρουσιάστηκε παραπάνω. Δούλευα με αυτόματη λειτουργία προγράμματος, οπότε θα έπρεπε στην πραγματικότητα ν' αναφέρω ότι η κάμερα (μετά τη μέτρηση από τον ενσωματωμένο φωτόμετρο) επέλεξε αυτές τις τιμές (με ένα μέθοδο που μου είναι άγνωστη). Θα μπορούσα ως φωτογράφος να επεμβαίνω, αλλά στη λήψη αυτή του Cortijo ενδιέφερε μόνο να το καταγράψει ως τοποθεσία για τα εργαστήρια μου στο εξωτερικό.
Θα μπορούσα, όμως, να επιλέξω και μια άλλη συνδυασμός παραμέτρων, για παράδειγμα:
1/500 δευτερόλεπτο, διάφραγμα 8,0, ISO 100
ή 1/125 δευτερόλεπτο, διάφραγμα 11, ISO 50
ή 1/1000 δευτερόλεπτο, διάφραγμα 16, ISO 800.
Όλοι αυτοί οι συνδυασμοί (και πολλά περισσότερα) θα οδηγούσαν στην ίδια φωτεινότητα της φωτογραφίας. Οι διαφορές θα είχαν επηρεάσεις μόνο στη διαφορετική ποιότητα της εικόνας (όταν
Χρόνος Διάφραγμα ISO Αρχική συνδυασμός 1/60 8 400 Εναλλακτική 1 1/500 ; 200 Εναλλακτική 2 ; 2,8 800 Εναλλακτική 3 1/4 11 ; Εναλλακτική 4 1/30 5,6 ; Εναλλακτική 5 1/1000 ; 1600 Εναλλακτική 6 ; 8 100
Μπορείτε να ελέγξετε αν έχετε υπολογίσει σωστά εδώ: www.jensbrueggemann.de/news.html (καταχώρηση από 31.12.2012).
Εικόνα 1.17: Τελικά ως φωτογράφος - από άποψη έκθεσης - έχετε μόνο αυτές τις τρεις παραμέτρους: Χρόνος, Διάφραγμα και ISO-Ευαισθησία. Η αλληλεπίδρασή τους οδηγεί σε σωστή ή λανθασμένη έκθεση. Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες για τη δημιουργική σχεδίαση. Με την επιλογή του κατάλληλου χρόνου κλείστρου, μπορείτε να παγώσετε την κίνηση (για παράδειγμα, τα μαλλιά που πετάνε από τον τρέχοντα), ή να την αναπαραστήσετε (π.χ. το κυλιόμενο νερό ενός χείμαρρου στα βουνά). Nikon D700 με 4,0/24-120mm Nikkor στη χρησιμοποιούμενη εστιακή απόσταση 120mm. 1/800 δευτερόλεπτο, Διάφραγμα 7,1, ISO 200.
(Φωτογραφία ©: Jens Brüggemann - www.jensbrueggemann.de)
Αποκλειστικά με βάση τις δυνατότητες της φωτογραφικής μηχανής, έχουμε καλύψει με τις τρεις παραμέτρους Χρόνο, Διάφραγμα και ISO-Ευαισθησία, όλα όσα μπορούν να επηρεάσουν εκθέσεις από πλευράς σχεδίασης. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη μια τέταρτη δυνατότητα να επηρεάσετε την έκθεση, και αυτή είναι η σκόπιμη τοποθέτηση (ή λήψη) του φωτός. Γι' αυτό αποχωρούμε από την πλευρά της φωτογραφικής μηχανής και επεκτείνουμε το δημιουργικό μας δυναμικό με την τεχνική του φωτισμού.
Οι φωτογράφοι επεκτείνουν τον δημιουργικό τους περιθώριο όταν προσθέτουν ενεργά φως στο θέμα τους (ή το αφαιρούν). Με αυτό τον τρόπο, προστίθενται στις τρεις παραμέτρους έκθεσης ακόμη μια: το ενεργά τοποθετημένο (ή αφαιρεθέν) φως. Έτσι, ο φωτογράφος έχει τις ακόλουθες τέσσερις παραμέτρους για να ρυθμίσει τη φωτεινότητα της εικόνας:
• Χρόνος κλείστρου = Μηχανή
• Άνοιγμα διαφράγματος = Μηχανή
• ISO-Ευαισθησία = Μηχανή
• Επιπλέον φωτισμός = Τεχνική φωτισμού
Σημείωση
Υπάρχουν τρεις λόγοι για τη χρήση τεχνικής φωτισμού: 1. πρακτικοί λόγοι, 2. τεχνικοί λόγοι και 3. δημιουργικοί λόγοι. Αυτά θα αναλύσουμε αναλυτικά στο επόμενο μέρος αυτού του εγχειριδίου: Κεφάλαιο 2: "Τρεις λόγοι για την απαραίτητη χρήση τεχνικής φωτισμού".