Foto's van meteoren (vallende sterren) kun je niet afdwingen. Een portie geluk is een belangrijke voorwaarde.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Deel 4: Foto's van vallende sterren

"Wie een vallende ster ziet die slechts enkele fracties van seconden over de nachtelijke hemel schiet, zou een wens moeten doen, want deze wens zal in vervulling gaan", zo luidt het volksgeloof.

Natuurlijk is dit bijgeloof, dat echter exact in deze vorm door verschillende volkeren over de hele wereld onafhankelijk van elkaar is ontstaan. Dus wie toch nog hoop heeft dat het meer is dan bijgeloof, zou het de volgende keer gewoon moeten proberen - er kan niets misgaan... ;-)

Als je je iets serieuzer verdiept in de vallende sterren, de volkse benaming voor meteoren, kom je niet minder interessante dingen te weten.

Meteoren worden vaak verward met kometen. Terwijl een meteoor slechts voor fracties van een seconde of maximaal enkele seconden aan de hemel oplicht, zijn kometen objecten die gedurende meerdere dagen, weken of zelfs maanden te zien zijn. Kometen bewegen zich op hun baan - vergelijkbaar met de planeten - rond de zon, terwijl meteoren min of meer kleine deeltjes zijn die de atmosfeer van de aarde binnendringen en daarbij zo sterk verhit worden dat ze verbranden.

De komst van een meteoor kan niet worden voorspeld, ze komen dus sporadisch voor elke nacht (en trouwens ook overdag, maar dan meestal onzichtbaar), waarbij gedurende het jaar een opvallende ophoping van meteoorgebeurtenissen in bepaalde datumsperiodes voorkomt (zie onderstaande tabel).

Dit komt doordat de aarde op haar reis om de zon met een snelheid van maar liefst 30 kilometer per seconde (!) vrij snel beweegt en daarbij botst met de deeltjes van de interplanetaire ruimte.

Deze deeltjes worden, voordat ze de atmosfeer van de aarde binnendringen, meteoroïden genoemd. Meteoroïden zijn dus potentiële meteoren. De meeste van deze deeltjes zijn met een diameter van vaak slechts enkele honderdsten van een millimeter erg klein, maar af ​​en toe zijn er ook grotere brokstukken met een diameter van enkele centimeters.

Als er een meteoroïde ter grootte van een tennisbal de atmosfeer binnengaat, wordt een bijzonder heldere meteoor zichtbaar, die een "vuurbal" wordt genoemd. Een meteoor van deze omvang verhit zich sterker aan het oppervlak dan in het midden, zodat thermische spanningen ontstaan, die ervoor zorgen dat hij barst.

De stukjes die omhoog worden gescheurd, dus tegen de vliegrichting in, kunnen aanzienlijk vertraagd de aardbodem bereiken. Een op het aardoppervlak geland overblijfsel van een meteoor is een meteoriet.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

De "Barringer-Krater" bij Flagstaff, Arizona, VS, is de best bewaarde inslagkrater van een meteoriet op aarde. De diameter is 1,2 kilometer, de diepte is 170 meter. Ongeveer 50.000 jaar geleden sloeg daar een projectiel uit de ruimte in, waarvan de massa wordt geschat op 300.000 ton. De meteoriet, bestaande uit ijzer, moet ongeveer 50 meter groot zijn geweest.



Meteoren dringen met ongeveer 10 tot 70 kilometer per seconde de atmosfeer van de aarde binnen. Door de wrijvingshitte verbranden de meeste op een hoogte van ongeveer 120 tot 80 kilometer boven het aardoppervlak, waarbij het eigenlijke lichtverschijnsel niet het gloeiende deeltje zelf is, maar de omringende lucht, die door de hitte geïoniseerd wordt. Dit kan op foto's de meteorsporen soms groenachtig doen lijken.

Alleen grotere meteoren dringen nog dieper door en desintegreren uiterlijk op tien kilometer hoogte. Hoe dichter een meteoor de aardoppervlakte nadert, hoe dichter de lucht wordt en hoe sterker de afremming wordt. Vuurballen vallen dus niet alleen op door hun grote helderheid, die zelfs die van de volle maan kan evenaren, maar ook door een relatief langzame beweging aan de hemel. Uitzonderlijke exemplaren kunnen meerdere seconden worden gevolgd, de achtergelaten lichtstreep in de lucht zelfs vele minuten. Zelfs het barsten van een grote meteoor kan af en toe worden gehoord.

Sporadische meteoren kunnen op elk moment van de dag en nacht verschijnen, zonder dat er een kans is om ze te voorspellen. Maar er zijn tijden in het jaar waarin de aarde op haar baan om de zon door een regio suist met relatief veel meteoroïden. Dan neemt de frequentie toe waarmee meteoren te zien zijn, soms aanzienlijk. Deze periodes van verhoogde meteooractiviteit worden meteorenstromen genoemd. Ze herhalen zich elk jaar rond dezelfde tijd.

Als je de meteoren van een meteorenzwerm op een sterrenkaart tekent, zul je merken dat als je hun baan naar achteren verlengt, ze allemaal lijken voort te komen uit één punt aan de hemel. Dit is een perspectivisch effect, vergelijkbaar met het rijden tijdens een sneeuwbui; dan lijkt het ook alsof alle sneeuwvlokken uit een centraal punt komen.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Autorit tijdens sneeuwval.

Voor meteoren is het de beweging van de aarde die het perspectivische effect veroorzaakt. De meteorenzwerm wordt vernoemd naar de Latijnse naam van het sterrenbeeld waarin dit centrale punt, de zogenaamde radiant, zich bevindt. Bij de Leoniden ligt bijvoorbeeld de radiant in het sterrenbeeld Leeuw, Latijn "Leo".

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Met een visooglens die het beeldveld vullend is, werd een groot gebied van de hemel vastgelegd. Gedurende de 2 minuten belichtingstijd doorkruisten drie meteoren van de Perseïden-meteorenzwerm het beeldveld, waaronder een vuurbal. Er werd een CCD-camera gebruikt.

Dezelfde afbeelding met sterrenbeelden ingetekend. De verlenging van de banen wijst naar de radianten in het sterrenbeeld Perseus (Per); geel ingetekend. Uma=Grote Beer, CVn=Jachthonden, UMi=Kleine Beer, Dra= Draak, Cep= Cepheus, Cam=Giraffe, Cas=Cassiopeia, Lac=Hagedis, Polaris=Polarisster.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren.

De volgende tabel geeft een overzicht van de belangrijkste meteorenzwermen van een jaar. Naast de naam van de zwerm en de locatie van de radiant omvat het de periode en het maximum van hun verschijning. In de kolom "Beoordeling" staat een "+" voor uitgesproken, wat relatief veel en/of heldere meteoren betekent, een "o" voor een matige bui van ongeveer 15 meteoren per uur en een "-" voor zwakke meteorenzwermen.

NaamRadiantPeriode (Max.)Beoordeling
QuadrantidenBootes (Ossenhoeder)1.1.-6.1. (3.1.)+
LyridenLyra12.4.-24.4. (22.4)o
Eta-AquaridenWaterman1.5.-8.5. (4.5.)+
Delta-AquaridenWaterman20.7.-10.8. (29.7.)+
Alpha-CapricornidenSteenbok15.7.-10.8. (30.7)-
PerseïdenPerseus20.7.-20.8. (12.8.)+
Cappa-CygnidenZwaan9.8.-6.10. (18.8.)-
CepheïdenCepheus18.8.-
PiscidenVissen31.8.-31.10. (20.9.)-
TauridenStier19.9.-1.12. (13.11.)o
Delta-DraconidenDraco7.10.-11.10.-
AndromedidenAndromeda25.9.-12.11. (3.10.)-
OrionidenOrion14.10.-28.10. (21.10.)+
LeonidenLeeuw15.11.-19.11. (17.11.)+
GeminidenTweelingen6.12.-17.12. (13.12.)+
UrsidenKleine Beer/Grote Beer17.12.-24.12. (22.12.)o
Coma BerenicidenHaar van Berenice12.12.-23.1.-

De belangrijkste meteorenzwermen gedurende het jaar.

Technische uitrusting

Er zijn geen astronomische apparaten nodig om te beginnen met het fotograferen van meteoren. Groothoek- of zelfs fisheye-objectieven met extreem brede beeldhoeken vergroten de kans om een heldere meteoor te vangen. Vanwege de snelle beweging van meteoren hebben lichtsterke objectieven de voorkeur, met een aanvangsopening van 1:2,8 of beter.

Onmisbaar is ook:

• Stabiel statief

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Scherpe, niet bewogen opnamen worden gemaakt met een goed statief en een statiefkop, in het afgebeelde voorbeeld een hellingkop. Afgebeeld is een opstelling die geschikt is voor het fotograferen van meteoren met een draadontspanner en fisheye-objectief.



• Draadontspanner/Timer

Draadontspanners maken het mogelijk om de camera zonder aanraking te activeren om bewegingsonscherpte te voorkomen. Ook draadloze ontspanners kunnen worden gebruikt.

• Zonnekap (= tegenlichtkap, strooilichtkap of zonnekap)

Houdt zijdelings invallend vreemd licht tegen en vertraagt in vochtige nachten de mogelijke aanslag op de frontlens. Voor elk objectief is een speciaal passende zonnekap verkrijgbaar. Bij de hierboven afgebeelde fish-eye is echter geen zonnekap nodig; deze zou het beeldveld verduisteren.

Met de beschreven uitrusting worden de sterren al na korte tijd als strepen afgebeeld (zie Tutorial 2 in deze reeks: "Langbelichtingsopnamen van sterren"). Een meteoor verschijnt dan als een "dwarsligger" op de foto's. Als je ondanks een lange belichtingstijd de sterren als punten wilt afbeelden, moet je de camera meebewegen met de beweging van de sterren, wat wordt beschreven in de Tutorials nummer 9, 10 en 11 van de reeks "Astro- en hemelfotografie".

Procedure

Om kans op succes te hebben, zou de gelijktijdige combinatie van vele factoren ideaal zijn, wat in de praktijk echter zeer zelden zal voorkomen:

• Rijke meteorenzwerm

Tijdens de nacht van 12 augustus wordt bijvoorbeeld het maximum van de Perseïden-zwerm verwacht.

• Helder weer

Terwijl enkele kleine wolken nauwelijks storen, moet de atmosferische transparantie goed zijn.

• Observatieplaats

Voor het observeren en fotograferen van meteoren wordt een locatie weg van aardse lichtbronnen aanbevolen. Het gemakkelijkst vindt men geschikte plaatsen op het platteland en/of op grotere hoogten in de middelgebergten of de Alpen.

• Maanloze nacht

De ideale tijd zou zijn rond de nieuwe maan, maar het is voldoende als de maan op het gewenste observatiemoment niet aan de hemel staat. Als je bijvoorbeeld in de tweede helft van de nacht je geluk wilt proeven, dan kan dat zelfs bij groeiende maan tot maximaal halfvol, omdat deze meestal al in de eerste helft van de nacht ondergaat. Bij twijfel moeten de exacte maanopkomst- en maanondergangstijden worden opgezocht (bijv. op de website www.calsky.de. Klik op "Maan" en vervolgens op "Efemeriden", nadat de observatieplaats is geselecteerd). Natuurlijk is bijvoorbeeld op 12 augustus van elk jaar, het hoogtepunt van de Perseïden, niet dezelfde maanfase. Soms heeft men geluk en vinden ze plaats tijdens een nieuwe maan fase. In andere jaren valt het samen met een volle maanfase. Als de hemel sterk verlicht is door de maan, zul je alleen de helderste meteoren kunnen zien en fotograferen.

Niet alle gewenste factoren kunnen vaak geoptimaliseerd worden. Dit mag je er niet van weerhouden om het op zijn minst te proberen. Als bijvoorbeeld alle voorwaarden goed zijn, maar je hebt geen gelegenheid om naar een optimaal geschikte observatieplaats te gaan, kun je nog steeds opnames maken vanaf het balkon, de tuin of de binnenplaats.

Eén factor valt altijd buiten elke planbaarheid: je hebt geluk nodig! Zelfs aangekondigde meteorenzwermen (zie tabel) zijn in sommige jaren zeer teleurstellend, terwijl ze in andere jaren een onverwacht spectaculaire show opleveren.

De beste tijd om meteoren te zien of te fotograferen is de tweede helft van de nacht vlak voor het aanbreken van de ochtendschemering. Dit komt doordat we dan in de richting kijken waar de aarde op haar baan om de zon vliegt. Op dat moment bevinden we ons dus "achter de voorruit", terwijl het uitzicht in de vroege avond overeenkomt met het uitzicht "uit het achterraam".

Voor kenners van het hemelcoordinaatsysteem wil ik deze situatie anders formuleren: de Earth apex, oftewel de "vliegrichting" van de aarde, ligt 90 graden ten westen van de zon op de ecliptica (zonneweg). Bijvoorbeeld, als de zon in Ram is, ligt de Earth apex (bij benadering) in Steenbok.

Vroeg in de ochtend zijn dus ongeveer vier keer zoveel meteoren te registreren als 's avonds.

1. Basiseinstellingen doen

De volgende basiseinstellingen van de camera kunnen worden aanbevolen:

Bestandsformaat

De voorkeur gaat uit naar het RAW-formaat.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Instelling van de beeldkwaliteit bij een Canon EOS 40D: Hier is gekozen voor het RAW-formaat, terwijl de foto's tegelijkertijd in JPG-formaat worden opgeslagen. De JPG-bestanden zijn handig voor snel voorselecteren van de beste opnames.

ISO-waarde

Zelfs heldere meteoren bewegen met relatief hoge snelheid door de lucht. Om ze vast te leggen, zijn alleen hoge en maximale ISO-waarden geschikt. Stel dus de hoogst mogelijke ISO-waarde in waarbij uw camera nog acceptabele resultaten oplevert.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Instelling van de ISO-waarde 1600 bij een Canon EOS 40D. Het beeldruis van deze camera is zelfs bij zo'n hoge waarde nog acceptabel.

Witbalans

De handmatige instelling op "Daglicht" (symbool: "Zon") heeft zichzelf bewezen.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Instelling van de witbalans bij een Canon EOS 40D op Daglicht (5200 Kelvin).

Ruisreductie

De instelling Ruisreductie bij lange belichtingstijden zorgt ervoor dat de camera na elke opname met een langere belichtingstijd (vanaf een seconde) een donker beeld met dezelfde "belichtingstijd" maakt. Dit betekent dat ze na een belichting evenveel tijd nodig heeft waarin ze geen andere afbeelding kan vastleggen. Hoewel het activeren van deze functie zinvol is voor lange belichtingen, zal "Murphy's Law" ervoor zorgen dat de helderste en mooiste vallende sterren dan verschijnen wanneer de camera geen afbeeldingen maakt en in plaats daarvan bezig is met een donker beeld. Daarom zet ik meestal de ruisreductie niet aan.

Tip voor gevorderden: U kunt ook een of meerdere donkere beelden handmatig maken, bijvoorbeeld na het afronden van de opnamereeks, en deze aftrekken van de meteoorfoto's voor ruisonderdrukking. De werkwijze wordt beschreven in tutorial 15 van deze serie ("Kalibratie: lichte en donkere beelden maken"). Met deze techniek kunt u praktisch beeld na beeld vastleggen zonder onderbrekingen en de kans op het vastleggen van een zeldzame vuurbal op foto neemt toe.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Het uitschakelen van ruisreductie bij lange belichtingstijden, hier als voorbeeld van een Canon EOS 40D.

Met de instelling Hoge ISO Ruisreductie (nieuwere Canon EOS-modellen) heb ik geen goede ervaringen en laat ik deze daarom uitgeschakeld.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

De "Hoge ISO Ruisreductie" blijft uitgeschakeld.

Belichtingsprogramma

Kies de handmatige instelling (M).

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Instelling van de handmatige belichtingsregeling ("M") op het instelwiel van een Canon EOS 40D.

Diafragma

Stel altijd de grootst mogelijke diafragmaopening (dus het laagste diafragmagetal) in. Ideaal zijn objectieven met een grote opening van F/2,8 of beter.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Het display van de Canon EOS 40D: De pijl wijst naar de instelling van diafragma 1:2,0. De "lichtsterkte" van een lens wordt bepaald door de kleinste instelbare diafragmawaarde. Zoomlenzen zijn meestal minder lichtsterk dan lenzen met vaste brandpuntsafstand.

Spiegelvergrendeling

Deze instelling voorkomt trillingen veroorzaakt door de spiegelbeweging van de camera. Als uw statief niet stabiel genoeg is om de trillingen veroorzaakt door de spiegel op te vangen, maak dan gebruik van deze instelling.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Ingeschakelde spiegelvergrendeling. De eerste druk op de ontspanknop klapt alleen de spiegel omhoog. Wacht daarna een paar seconden, om met een tweede druk op de (kabel) ontspanner de belichting te starten.

Beeldstabilisator

Het is erg belangrijk om een mogelijk aanwezig mechanisme voor beeldstabilisatie uit te schakelen! Hoewel de elektronica volgens de fabrikant het gebruik van een statief zou moeten registreren en de beeldstabilisator in dat geval automatisch deactiveren, werkt dit niet altijd betrouwbaar. Als de beeldstabilisator actief blijft, lopen zelfs 'bevende' sterren gevaar, ondanks het statief!

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Schakel de beeldstabilisator ("Image Stabilizer") liever uit als de camera op een statief staat.

'Bevende' sterren, veroorzaakt door de beeldstabilisator bij gebruik van een statief.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

3. Opnamen maken

Streef naar een zo nauwkeurig mogelijke scherpstelling op "Oneindig". De autofocus zal zelfs bij heldere sterren in de meeste gevallen falen, dus alleen handmatige scherpstelling is geschikt.

Helaas is ook de oneindig-index, die bij sommige lenzen bestaat, doorgaans niet nauwkeurig genoeg.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

De indexmarkering voor "Oneindig" is niet nauwkeurig genoeg bij het zoeken naar het beste scherpstelpunt.

Ideaal voor scherpstellen zijn camera modellen met een "Live-View"-functie, waarbij u een heldere ster richt en vervolgens met hoge vergroting op het scherm van de camera nauwkeurig kunt scherpstellen.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

De autofocus schakelaar blijft na het scherpstellen op "MF" voor handmatige focus.



Richt nu de camera op het gewenste deel van de hemel. Bij groothoekopnamen is het zeker aan te bevelen om de voorgrond in het beeld op te nemen, zoals bijvoorbeeld een landschap of mooie bomen. Als u zich richt op de radiant van een meteorenzwerm, verhoogt dit niet per se uw kansen om heldere meteoren vast te leggen. Hoe dichter bij de radiant een meteoriet lijkt te verschijnen, hoe korter zijn lichtspoor lijkt te zijn, want hij vliegt als het ware naar u toe. Daarom komen ook hemelgebieden buiten de radiant in aanmerking, waar vooral lange lichtsporen te zien zijn.

Bij de keuze van de brandpuntsafstand moet u beslissen: Als u een lens met een zeer grote beeldhoek gebruikt, in het extreme geval misschien zelfs een ronde fisheye-lens met een beeldhoek van 180 graden, kunt u de hele hemel vastleggen. Dan mist u geen enkele heldere meteoor, ongeacht waar aan de hemel hij mag verschijnen. Het nadeel is dat het beeld van het lichtspoor erg klein zal zijn. Een ander uiterste is een telelens, waarmee u alleen een relatief klein deel van de hemel vastlegt. Dan is de kans dat een meteoriet toevallig door uw beeldveld flitst, dienovereenkomstig klein. Als u echter het geluk heeft, zal het lichtspoor groot zijn en met veel details worden afgebeeld. Een goede compromis kan een standaardlens of een lichte groothoeklens zijn.

Als u meer dan een camera heeft, kunt u ook overwegen om tegelijkertijd met meerdere apparaten en brandpuntsafstanden te werken.

Bij de keuze van een geschikte belichtingstijd is het belangrijk of u een sterrenafbeelding met lijnen kunt accepteren of niet. Indien niet, moet u, afhankelijk van de gebruikte brandpuntsafstand, de belichtingstijd beperken tot waarden die in deel 1 van deze tutorial ("Sfeeropnamen in de schemering") zijn besproken. Als u echter kunt leven met stervormige sterren, wordt de bovengrens van de belichtingstijd bepaald door de resterende helderheid van de nachtelijke hemel. Afhankelijk van de locatie en de observatieomstandigheden moet u er in alle gevallen voor zorgen dat de lucht niet overbelicht wordt en gebieden met volledig verzadigde pixels heeft.

Als u een bekabelde of draadloze afstandsbediening gebruikt waarvan de ontspanknop vergrendeld kan worden, kunt u de camera instellen op "continu-opname" en de gewenste belichtingstijd instellen, waarbij u in dit geval niet "BULB" kunt gebruiken, maar moet kiezen voor een instelbare tijd die bij veel cameramodellen maximaal 30 seconden bedraagt. Druk nu op de ontspanknop en vergrendel deze, dan neemt de camera automatisch de ene foto na de andere, totdat de batterij leeg is of de geheugenkaart vol is.

Uiteindelijk is het succes afhankelijk van toeval, dat er tijdens een belichting een heldere meteoriet precies op de plek aan de hemel verschijnt die door de beeldhoek van de camera wordt vastgelegd.

Beeldverwerking

De noodzakelijke verwerkingsstappen zijn grotendeels afhankelijk van de kwaliteit van het bronmateriaal. Daarom moeten de volgende uitleg onder geen beding als "recept" worden beschouwd. Als exact dezelfde stappen met dezelfde waarden zouden worden toegepast op ander beeldmateriaal, zou het resultaat onder bepaalde omstandigheden rampzalig zijn.

Open eerst in Photoshop het RAW-bestand van uw meteooropname. Het "Camera Raw"-module wordt geopend, waarin het beeld wordt "ontwikkeld". Hier kunnen al aanzienlijke verbeteringen worden bereikt. Schakel de overbelichtingswaarschuwing in door te klikken op de kleine zwarte pijl rechtsboven het weergegeven histogram:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

De "Startscherm" van de "Camera Raw"-converter van Photoshop. Door de "Reparatie" schuifregelaar (onderste pijl) naar rechts te verplaatsen, kunnen overbelichte, heldere sterren vóór volledige verzadiging worden "gered" indien nodig. De lichtemissies van steden veroorzaken soms een verlichte hemelachtergrond die vaak naar rood is verschoven. Een blik op de afbeelding en het bijbehorende histogram (linkerbovenpijl) laten dit duidelijk zien. De rode pijl rechtsboven toont de kleine knop waar u op moet klikken om overbelichte gebieden op de afbeelding te herkennen.

In de volgende stap moet de kleurzweem worden verwijderd. Hiervoor zijn de schuifregelaars Temperatuur en Tint bedoeld:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Om de gele gloed te corrigeren, is de schuifregelaar "Temperatuur" (bovenste rode pijl) naar links geschoven. De schuifregelaar "Tint" (onderste rode pijl) is naar rechts verplaatst om enerzijds een luchtachtergrond met een neutrale kleur te verkrijgen en anderzijds de "gegevensheuvels" van de drie histogrammen voor de kanalen rood, groen en blauw bij elkaar te brengen (rode pijl bovenaan).

Vervolgens wordt er op het derde tabblad van de RAW-converter geklikt, genaamd Details. Daar worden de beeldscherpte en het ruisonderdrukking geregeld:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren.

Om het effect van de gemaakte instellingen te controleren, is de weergave van de opname op "100%" grootte zinvol. Klik daarvoor op het veld dat is gemarkeerd met de linker rode pijl en kies "100%" uit de lijst. De rechterpijlen tonen de gewijzigde instellingen.



Een verscherping moet worden vermeden, daarom heb ik de schuifregelaar Hoeveelheid (bovenste pijl) helemaal naar links geschoven. De reden hiervoor is dat het verscherpen van het beeld ook het ruis duidelijker zou maken. Bij de Ruisonderdrukking heb ik echter zowel het luminantie- als het kleurruis bestreden door de schuifregelaars naar rechts te verplaatsen. Afhankelijk van het cameramodel en de belichtingstijd en ISO-waarde moet u beslissen welke waarden passend zijn door naar de afbeelding in het voorbeeldvenster te kijken.

Met de knop Afbeelding openen rondt u de "beeldontwikkeling" af en voert u de laatste correcties uit in Photoshop.

Het valt met name nu nogal onaangenaam op dat de lucht sterk is opgehelderd; daarom is het het beste om te kijken naar het histogram met de Photoshop-opdracht Afbeelding>Aanpassingen>Helderheids-/contrastregeling... U ziet eerst een gecombineerd histogram van alle drie kleurkanalen:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren.

RGB (pijl) betekent de combinatie van de kleurkanalen Rood, Groen en Blauw.

Omdat een opname van de nachthemel voornamelijk bestaat uit een donker deel van de hemel, mag het histogram de maximale waarden niet naar rechts verschoven bereiken, zoals hier het geval is. Daarom snijdt u nu de histogrammen van alle drie kleurkanalen af aan de linkerkant (zwartpunt), zodat de steil oplopende flank van de "gegevensberg" dicht bij het snijpunt ligt, maar niet wordt afgesneden. Selecteer achtereenvolgens de afzonderlijke kleurkanalen en voer deze bewerking uit in elk van de drie kanalen uit:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Na het kiezen van het Rode kanaal (bovenste pijl) verplaatste ik het zwartpunt (kleine zwarte markering onder het histogram, onderste pijl) tot de waarde "59", dus net voor het begin van de oplopende flank.

Voer vervolgens dezelfde procedure uit voor de overgebleven kleurkanalen Groen en Blauw, waarbij de waarde natuurlijk individueel per kleurkanaal wordt gekozen. Het resultaat van het afsnijden van de histogrammen is een foto met een kleurgebalanceerde lucht en heldere sterren.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Nadat de RGB-histogrammen zijn bijgesneden, ziet de lucht er donker uit en heeft een neutrale kleur.

Eventueel kunnen er nog kleine correcties nodig zijn om tot het uiteindelijke resultaat te komen. Bijvoorbeeld een lichte contrastverhoging met behulp van de Photoshop-opdracht Afbeelding>Aanpassingen>Helderheids-/contrastregeling...:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Door een sigmoïdische (S-vormige) buiging van de Helderheids-/contrastcurve wordt een contrastverhoging bereikt. De rode pijlen markeren de posities waar de curve naar beneden (linker pijl) en naar boven (rechter pijl) is verplaatst.

He resultaat van de inspanningen ziet er als volgt uit:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Door het verhogen van het contrast wordt de meteoor helderder.



Om de kleuren van het lichtspoor te benadrukken, besloot ik voor deze afbeelding nog om de kleursaturatie te verhogen. In Photoshop selecteert u hiervoor de opdracht Afbeelding>Aanpassingen>Kleurtoon/Verzadiging...

Het volgende dialoogvenster verschijnt:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Een verhoging van de kleursaturatie naar +35 vond ik passend. Let daarbij op de weergave van de hemel, want een te sterke verzadiging van de kleuren kan deze vlekkerig en ongelijkmatig van kleur maken.

De afgewerkte afbeelding, trouwens een uitsnede van het oorspronkelijke volledige beeld, ziet er dan als volgt uit:

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

De verhoogde kleursaturatie toont bij deze meteoor een beginnende groene tint, die al snel overgaat in roodtinten.

Voorbeeldopnames

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Geen bijzonder mooie foto, maar ik laat het zien omdat het een gelukstreffer is. Oorspronkelijk heeft de afbeelding een "sportieve" achtergrond: Ik wilde proberen om met ISO 3200 uit de hand, leunend tegen een boom, de Andromeda-galaxie te fotograferen. Blootgesteld werd gedurende vier seconden op f/1.4 met een 35mm-lens. Toevallig vloog een Perseïde net onder de Galaxie langs (sterke uitsnijding uit het volledige beeldveld).

Zes Perseïden-meteoren en een klein "straalmotief" (sporadische meteoor) tegen de achtergrond van de zomer Melkweg. Voor deze opname werd een Canon EOS 20Da gebruikt in augustus 2005 met een groothoekzoomlens op 11mm brandpuntsafstand en f/4. Vanwege slecht weer in Duitsland moest ik uitwijken naar de Elzas in Frankrijk voor deze opname.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren

Een cirkelvormige fisheye-lens met een brandpuntsafstand van 8mm legt op een full-frame camera (Canon EOS 5D) de complete hemel vast in een cirkelvormige afbeelding. Hier zijn vijf Perseïden-meteoren en de Melkweg te zien. De Grote Beer is te herkennen aan de onderkant van de afbeelding.

Deel 04 - Foto's van vallende sterren.



Helaas had ik niet altijd en niet vaak geluk bij het fotograferen van meteoren. Daarom hier enkele links naar indrukwekkende opnames door andere beeldmakers uit het archief van de "Astronomy Picture of the Day" (APOD) van NASA:

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap081011.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap080911.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap080814.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap080103.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap070812.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap061118.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap061023.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap041222.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap040813.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap031116.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap020816.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap011122.html

http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap991202.html



Opmerking van het Huis:

Alle gebruikte beeldvoorbeelden zijn geen fotomontages, maar zijn gemaakt op de manier zoals beschreven in de tutorial.