Positionering en Doelstelling
Toen ik in 1998 als freelance reclamefotograaf begon, wilde ik me voornamelijk richten op beautyportretten, mode en erotische fotografie. En dat allemaal in zwart-wit. Tegenwoordig fotografeer ik voornamelijk in kleur, zowel mensen in het algemeen als producten, auto's en interieurs. Zelfs architectuurfoto's heb ik al uitgebreid gemaakt.
Daarnaast schrijf ik fotoboeken en geef ik workshops en seminars als spreker. Ondanks mijn diversificatie zijn de eerder gestelde focuspunten behouden gebleven: ik fotografeer nog steeds voornamelijk beautyportretten en erotische foto's. Sinds enkele jaren geef ik ook workshops in het buitenland.
De volgende collage toont het making-of van mijn Andalusië-workshop (thema: beautyportretten en erotisch) uit oktober 2010.
Allrounder of Specialist?
Welke weg is de juiste naar succes? Om een doel te hebben en om door klanten te worden waargenomen, moet je je op de een of andere manier positioneren op de markt. Zelfs als je focus waarschijnlijk zal veranderen in de loop van je zelfstandigheid, moet je voor een gerichte start je fotografische status nauwkeurig definiëren.
Als je veel gebieden binnen de fotografie bestrijkt, dus als je aanbod heel breed is, zal ook het aantal bedrijven dat potentieel klant voor je kan zijn, overeenkomstig groot zijn. Op het eerste gezicht lijkt dit dus de meest veelbelovende strategie om een zo groot mogelijke klantenkring te garanderen.
Het nadeel van deze aanpak is dat het moeilijk voor je zal zijn om op te vallen. Mensen - en dus ook je potentiële klanten - denken in hokjes. Daarom wordt iemand eerder opgemerkt die gespecialiseerd is in een bepaald deelgebied van de fotografie dan iemand die alles aanbiedt.
Ik koos vanaf het begin voor de erotische fotografie van vrouwen als focuspunt van mijn werk. Toen ik voor het eerst naaktfoto's van mannen maakte voor een fotoboek, wilde ik deze aan een kalenderuitgever aanbieden voor publicatie. Maar als reactie kreeg ik alleen te horen dat ik toch de fotograaf van vrouwen was en dat ze daarom geen mannenkalender met mij wilden uitbrengen ...
Dus ik had succesvol een plek veroverd op de markt - als fotograaf van vrouwen - met het nadeel dat er vaak werd gezocht naar andere specialisten voor andere gebieden.
Werkgebieden
Er zijn veel verschillende werkgebieden in de fotografie. Op welk gebied wil je voornamelijk actief zijn?
Er zijn ontelbare gebieden in de fotografie. Hier volgen de meest voorkomende (alfabetisch geordend):
- Akt- en erotische fotografie
- Architectuurfotografie
- Boulevardjournalistiek (paparazzi)
- Familiefotografie/kinderfotografie/babyfotografie
- Foodfotografie
- Bruidsfotografie
- Industriële fotografie
- Concert- en theaterfotografie
- Kunstfotografie
- Modefotografie
- Natuur- en landschapsfotografie
- Portretfotografie/peoplefotografie
- Reisfotografie
- Reportagefotografie/documentairefotografie
- Sportfotografie
- Stilstaande fotografie/productfotografie
- Stockfotografie (vermarkten van opnamen via beeldbanken)
- Dierenfotografie
- Onderwaterfotografie
- Wetenschappelijke fotografie
Deze lijst zou bijna eindeloos kunnen worden voortgezet, want er zijn nog tal van specialisaties en niches binnen de verschillende fotografiegebieden denkbaar. Zo zou bijvoorbeeld nog astrofotografie kunnen worden genoemd als subcategorie van natuurfotografie, of fotojournalistiek van oorlogssituaties als subcategorie van reportagefotografie.
De vermelding van het punt Kunstfotografie, hier begrepen als zelfstandig doel, betekent niet dat de andere fotografische gebieden ook niet op een artistieke manier gemotiveerd kunnen zijn en aan de hoogste kunstnormen kunnen voldoen. Integendeel! Hetzelfde geldt voor het gebied van de Stockfotografie. Met deze term wordt slechts aangegeven hoe de vermarkting van foto's, die thematisch uit alle andere gebieden kunnen komen, plaatsvindt. Toch is juist de stockfotografie zo'n belangrijk gebied in het economische leven, dat hier nog eens apart op moet worden ingegaan.
Inmiddels heb ik al gewerkt in de gebieden van naakt/erotische fotografie, kunstfotografie, portret/peoplefotografie, kinder- en babyfotografie, bruidsfotografie, architectuurfotografie, stilstaande fotografie, foodfotografie, modefotografie en concertfotografie. Zelfs reisfoto's heb ik al gemaakt als promotie voor mijn buitenlandse workshops op Ibiza en in Andalusië.
De Vervloeking en Zegening van het Beeldagentschap Zakendoen
Beeldagentschappen (zoals Corbis, Getty, Fotolia, iStockphoto, Mauritius, Fotosearch, Shutterstock, f1-online en vele anderen) ontvangen regelmatig of onregelmatig foto's van hun partnerfotografen, die vervolgens door het agentschap vermarkt worden. De fotograaf heeft dus geen invloed op hoe en onder welke voorwaarden zijn opnamen verspreid worden. Maar hij heeft ook geen werk met het aantrekken van klanten, het verlenen van rechten, facturering, monitoring en incasso. De stockfotografie, zoals deze samenwerking met beeldagentschappen wordt genoemd, is dus ideaal voor fotografen die zich uitsluitend op fotografie willen concentreren en zo min mogelijk problemen willen hebben met "bureauwerk" en andere administratieve rompslomp die automatisch ontstaat wanneer ze ook nog bezig zijn met het vermarkten van hun foto's.
Vroeger was het werken met beeldagentschappen een goede bijverdienste voor freelance fotografen die daar hun vrije werken konden laten vermarkten die ze tussen hun opdrachtfotoshoots door fotografeerden. Tegenwoordig wordt het voornamelijk beheerd door fotografen die zich volledig hebben gespecialiseerd in het fotograferen van beeldmateriaal voor beeldagentschappen.
Bovendien biedt deze vorm van fotografie aanzienlijke vrijheden, omdat elke fotograaf zelf verantwoordelijk is voor het maken en leveren van geschikt fotomateriaal aan het beeldagentschap.
Er is dus geen direct contact met klanten, en ook het directe contact met de medewerkers van het beeldagentschap beperkt zich tot enkele uitzonderingen, wanneer het agentschap de fotoshoot opdracht geeft en begeleidt. Dit gebeurt echter alleen in uitzonderlijke gevallen bij veelbelovende onderwerpen, vervolgens gerealiseerd door topfotografen van het agentschap.
Een foto die goed te vermarkten zou zijn via een beeldagentschap:
Het zou kunnen worden gebruikt voor de thema's: "Jong" - "Kind" - "Klimmen" - "Klimbos" - "Beveiliging" - "Vrije tijd" - "Beweging" - "Beschermhelm" - "Natuur" - "Klimpark" - "Avontuur" - "Boom tot boom" - "Moed" - "Durftest" - "Spanning" - "Zenuwslopend" - "Zelfvertrouwen" - "Plezier" - "Innerlijke zwakte overwinnen"...
Als fotograaf heb je een soort overeenkomst met het beeldagentschap die van toepassing is op alle door jou geleverde foto's (dus ook voor toekomstige leveringen). Deze overeenkomst regelt ook het honorariumtarief. Dit tarief varieert afhankelijk van de (variabele) status van de fotograaf binnen het agentschap en varieert tussen 20% voor nieuwkomers tot 60% voor topfotografen.
Ook de modaliteiten van de levering (het is gebruikelijk om te uploaden naar de server van het beeldagentschap), de vrijwaring van het agentschap van rechten van derden, de factureringsmodus en de eisen aan de geleverde foto's zijn onderdeel van het contract (bijvoorbeeld vereiste minimale resolutie, bestandsindeling, uitvoergrootte, maximale ISO-gevoeligheidsinstelling, enzovoort).
Als de foto's niet voldoen aan de eisen, komen ze ook niet terecht in het pool van foto's die aan de klanten ter keuze worden aangeboden. Als er meerdere zeer vergelijkbare foto's worden geüpload, wordt slechts één foto uit de serie geaccepteerd. Ook hier geldt weer dat de gegevensbron overzichtelijk moet worden gehouden ondanks de grote hoeveelheid aangeboden foto's. Een beeldinhoudelijke kwaliteitscontrole bij het uploaden vindt meestal niet plaats, omdat dit niet te automatiseren is.
Aangezien bij veel beeldagentschappen per geüploade foto een uploadvergoeding moet worden betaald (de hoogte varieert, afhankelijk van het agentschap en de rangorde van de fotograaf; tientallen euro's zijn geen uitzondering), raden wij aan alleen je beste foto's en slechts enkele variaties van een fotoshoot te uploaden.
Samen met de foto moeten model- en locatietoestemmingen worden geüpload, voor het geval mensen duidelijk herkenbaar zijn op de foto's en geen "absolute publieke figuren" zijn of als de foto's binnenshuis zijn gemaakt.
De foto's worden, nadat ze op de server zijn geladen, doorgaans getagd door de fotograaf. Dat betekent dat de foto's bepaalde onderwerpen en relevante termen krijgen die bij de inhoud van de afbeelding passen. Deze zoekcriteria vergemakkelijken vervolgens het gerichte zoeken van klanten van het beeldagentschap naar specifieke vereisten.
Dit proces is uiterst belangrijk, zodat klanten in korte tijd passende foto's kunnen vinden in de enorme database. In sommige agentschappen wordt het taggen nog steeds uitgevoerd door de gekwalificeerde medewerkers. In andere gevallen wordt het taggen dat werd uitgevoerd door de fotografen (ten minste steekproefsgewijs) gecontroleerd door eigen medewerkers.
Zo zouden bijvoorbeeld de trefwoorden voor de volgende foto kunnen zijn: "Jachthaven" - "Zee" - "Water" - "Luxe" - "Vakantie" - "Jacht" - "Lifestyle" - "Motorboot" ...
De meest voorkomende foto-onderwerpen bij beeldagentschappen zijn nog steeds mensen, gefotografeerd in allerlei situaties. De trefwoorden voor deze foto zouden kunnen zijn: "Kind" - "Jongen" - "Voeding" - "Slechte voeding" - "Frietjes" - "Ketchup" - "Emoties" - "Smaak" ...
Om altijd op de hoogte te zijn van het soort motieven dat wordt gezocht door de klanten van het beeldagentschap, worden er onregelmatig nieuwsbrieven naar de fotografen gestuurd. Op die manier zijn ook de makers van de beelden op de hoogte van de fototrends bij kopers van beelden.
De fotograaf ontvangt een deel van het honorarium voor de verkoop van zijn foto's via de beeldagentschappen en eventuele partneragentschappen in het buitenland. De facturering gebeurt deels maandelijks, deels per kwartaal, afhankelijk van het agentschap. Zijn aandeel in het honorarium (auteursaandeel) bedraagt in het gunstigste geval 50-60% van de netto-verkoopopbrengst, in andere gevallen, vooral bij nieuwelingen in het beeldagentschap, aanzienlijk minder.
De activiteiten van beeldagentschappen hebben geleid tot een prijsdaling voor foto's. Enerzijds omdat de concurrentie tussen beeldagentschappen heeft geleid tot lagere prijzen. Anderzijds omdat er steeds minder foto's in opdracht worden gegeven, omdat bijna alles ergens al te koop is als stockfoto.
Nadelen van samenwerking met beeldagentschappen zijn:
- De auteur, dus de fotograaf, wordt vaak niet genoemd bij publicatie, maar alleen het beeldagentschap.
- Als fotograaf krijg je slechts zelden bij de afrekening te horen waar en in welke context de foto's precies zijn gepubliceerd.
- Proefexemplaren worden zelden of helemaal niet aan de fotografen verzonden.
- Niet alle beeldagentschappen geven aan welke foto hoeveel honorarium heeft opgeleverd. Bij sommige agentschappen wordt alleen het totale honorariumbedrag over alle fotoverkopen van de individuele fotograaf vermeld op de facturen.
- Door de enorme concurrentie op de beeldmarkt tussen de wereldwijd opererende beeldagentschappen zijn de prijzen voor een enkele publicatie sterk gedaald.
- Als een van je foto's wordt verkocht via een partneragentschap van jouw beeldagentschap, dat zich in het buitenland bevindt, wordt het honorarium procentueel bepaald door wat het beeldagentschap waarmee je een contract hebt, ontvangt van het buitenlandse partneragentschap voor die verkoop. Als de verkoop dan niet via het buitenlandse partneragentschap maar via hun buitenlandse partneragentschap in weer een ander land verloopt, wordt het honorarium van de fotograaf opnieuw verlaagd. Het kan dus gebeuren dat de honorariums die contractueel aan jou zijn toegekend, behoorlijk sterk verminderen. Kleine vergoedingen onder de € 5,- als fotograafshonorarium voor een individueel verkochte afbeelding kunnen dus zeker voorkomen, wat natuurlijk vervelend is voor de fotografen, omdat ze veel meer zouden krijgen als de publicatie direct door het beeldagentschap zou zijn gedaan waar ze bij zijn aangesloten.
- Bij de microstock-aanbieders kan het gebeuren dat concurrerende bedrijven dezelfde foto voor hun advertenties gebruiken.
- In de strijd om te overleven hebben sommige agentschappen zogenaamde "abonnementsmodellen" ontwikkeld, wat heeft geleid tot het dumpen van hoogwaardig beeldmateriaal. De fotografen ontvangen dan belachelijk kleine bedragen als honorarium.
Het kan op het gebied van royaltyvrije foto's zeker gebeuren dat de verzekering V een foto mee aanschaft die ze gebruikt voor een grote reclamecampagne voor een nieuwe verzekeringsdienst, en waar dan blijkt dat de concurrent, verzekering W, dezelfde foto ook heeft aangeschaft en ook gebruikt voor de promotie van een nieuwe verzekeringsdienst.
