Deel 1: Inleiding
Deel 2: De juiste uitrusting
Deel 3: De vrolijke fotoshoot
Deel 4: Van babybuik tot tiener
Deel 5: Binnen fotograferen
Deel 6: Buiten foto's maken
Deel 7: Gezinsleven
Deel 8: Tips en trucs (I)
Techniek beheersen
Flexibel zijn
Snapshots
Gelieve niet te storen
Series
Kleurharmonieën
"Set-Design"
Deel 9: Tips en trucs (II)
Deel 10: Kinderfoto's archiveren, bewerken en presenteren
Tekst: Jens Brüggemann
Foto's komen van: Jens Brüggemann (147), Leonie Ebbert (44), Elli Bezensek (61), Radmila Kerl (26), Ramona Prosch (5) en Kay Johannsen (4)
Schetsen: Jens Brüggemann (27)
Deel 8: Tips en trucs (I)
Hieronder heb ik een verzameling belangrijke tips samengesteld, waarvan het opvolgen misschien niet automatisch goede foto's garandeert - maar het niet opvolgen ervan zal zeker leiden tot minder goede foto's!
Het zijn allemaal tips en trucs uit de fotopraktijk die ik heb geleerd tijdens mijn 12-jarige carrière als reclamefotograaf.
Tijdens het lezen zult u zeker ook merken dat u sommige punten al bent tegengekomen tijdens een fotoshoot; realiseer u dan opnieuw dat het meer vereist dan alleen een geweldige camera om uitstekende foto's van kinderen te maken. Belangrijker dan de techniek is de mens die haar gebruikt.
En het menselijke kind dat gefotografeerd wordt.
(Foto: Leonie Ebbert)
Techniek beheersen
Natuurlijk is het belangrijk dat je ook je net nieuw gekochte camera min of meer "blindelings" onder de knie hebt, voordat je aan de eerste foto's van kinderen begint! Kinderen hebben niet veel geduld, en als je lang moet zoeken in het cameramenu om een bepaalde camera-instelling te vinden of, nog erger, om deze ongedaan te maken, terwijl je jonge model wacht, zal het snel de interesse verliezen. En mogelijk in de toekomst ook weigeren om als model te dienen. (Foto: Jens Brüggemann)
Ook het uitproberen van de techniek bij niet-gestylde opnamen, bijvoorbeeld snapshots van de kleintjes, kan frustrerend zijn. Als de kinderen bijvoorbeeld iets heel leuks doen of bereiken (bijvoorbeeld voor het eerst rechtop staan) en jij dat cruciale moment "verprutst" omdat je de camera nog niet voldoende beheerst ...
(Foto: Ramona Prosch)
Het is beter om in plaats daarvan je nieuwe camera uit te proberen bij het fotograferen van objecten, landschappen, etc. totdat je voldoende "fit" bent om levende modellen, groot of klein, te fotograferen.
(Foto: Leonie Ebbert)
Flexibel zijn
Wees flexibel! Niet altijd zijn de omstandigheden ideaal - maar gooi niet meteen de handdoek in de ring (uw camera)! Zelfs onder "slechte" omstandigheden kunt u goede kinderfoto's maken!
(Foto: Ramona Prosch)
Vaak is men teleurgesteld omdat de omstandigheden anders zijn dan verwacht. "Anders" zal men al snel interpreteren als "slechter". Bijvoorbeeld, het regent terwijl de weersvoorspelling weer zonneschijn had voorspeld. Of de sporthal waar u de kinderen zou fotograferen tijdens het voetballen, is veel donkerder dan verwacht, zodat u moet flitsen in plaats van te werken met beschikbaar licht.
Of de ruimte die beschikbaar is voor de opnames is kleiner dan gedacht, zodat u uw compositie niet kunt realiseren en een nauw beeldkader moet kiezen. Of het kindermodel blijft niet stil staan op de voorziene plaats, maar speelt liever met een flipperkast ...
(Foto: Jens Brüggemann)
Of, of, of. Er zijn duizend redenen waarom men teleurgesteld kan zijn als de omstandigheden anders zijn dan verwacht. Probeer er gewoon het beste van te maken! Probeer van het vermeende nadeel een voordeel te maken! Als reclamefotograaf moet je constant omgaan met veranderde omstandigheden, en daarom is het eerste wat je leert als zelfstandig fotograaf, flexibel te zijn. En niet zelden was juist de beperking die mij dwong tot een herconceptualisering van het beeldidee dat achteraf veel beter bleek te zijn dan mijn oorspronkelijke idee ...
Momentopnames
Het juiste moment
Om "het juiste", of beter gezegd: beslissende moment te vangen, is de kunst van de kinderfotografie. Een foto zegt meer dan duizend woorden, maar het probleem is om dat moment te vatten, het te zien, dan bijna tegelijkertijd de camera gereed te hebben, en uiteindelijk ook zo snel mogelijk af te drukken!
(Foto: Radmila Kerl)
Hier wordt al duidelijk dat er hoge eisen worden gesteld aan mens en techniek bij momentopnames: Alleen wie snel reageert en in de kortst mogelijke tijd het juiste kader en belichting kiest, mist het beslissende moment niet. En alleen een camera die snel gereed is om te schieten, helpt om dat moment vast te leggen. Hierbij horen een zo kort mogelijke ontspanvertraging (zoals bijvoorbeeld bij de Nikon D3: 0,037 seconden) en een snelle inschakeltijd (gereedheid om foto's te maken; Nikon D3: 0,12 seconden).
Natuurlijk is het handig als je de camera al aan hebt staan, omdat je misschien sowieso een foto van je kind wilde maken. Bij de volgende foto was ik net bezig mijn zoon te portretteren toen hij de telefoon omstootte en ik alleen nog maar snel hoefde af te drukken. Ik had geen tijd meer om het kader te corrigeren. En later wilde ik het 'momentopname'-karakter van de foto niet verpesten door het kader in Photoshop te corrigeren (bovenaan de foto heb ik wat te veel "lucht" gelaten, dus ik zou ongeveer een derde van de foto bovenaan kunnen afsnijden).
(Foto: Jens Brüggemann)
Als je je eigen of andere kinderen ziet spelen met de camera, hoef je eigenlijk alleen nog maar - uiteraard gereed - te wachten. Er ontstaan quasi "automatisch" veel geweldige situaties die het waard zijn om vastgelegd te worden.
Welke camerainstelling daarbij wordt gekozen, hangt af van de opnameomstandigheden ter plaatse en van de persoonlijke smaak of de voorkeurswerkwijze van de fotograaf. Het is zinvol om de automatische belichting te gebruiken. Bij snel veranderende omstandigheden is de programmastand zeker een goede keuze.
Als de opnameomstandigheden niet of langzaam veranderen, werk ik het liefst met de diafragmavoorkeuze, waarbij de fotograaf het diafragma (als creatief middel voor de scherpte-verdeling van de foto) vooraf instelt en de sluitertijd automatisch geselecteerd wordt door de camera op basis van het gekozen diafragma en de heersende lichtheid in de omgeving.
Voor snel bewegende objecten (en kinderen die wild aan het spelen zijn horen daarbij!) is het diafragmavoorkeuze nog geschikter: De fotograaf kiest een zo kort mogelijke sluitertijd terwijl de camera het bijpassende diafragma bepaalt om een correcte belichting van de foto te garanderen.
Over het algemeen wordt een hogere ISO-waarde dan de standaardwaarde aanbevolen, tenzij je buiten fotografeert bij voldoende licht, zoals bijvoorbeeld op vakantie aan zee.
Mijn zoon was pas vier en een half jaar oud in 2008 toen hij moedig de enorme golven op het strand van Cabo Verde trotseerde. Hij kon destijds nog niet zwemmen, maar leek moediger te zijn dan de meeste volwassenen.
Andere vakantiegangers keken verbaasd toe hoe de kleine knul de golven eerst luid en boos "uitschold", vervolgens door een grote golf ondersteboven werd geworpen, om vervolgens door mijn vrouw gered en weer aan land gebracht te worden. Na het uitspugen van zeewater en meerdere keren diep adem te hebben gehaald, begon hij opnieuw met het vermoeiende spel, terwijl ik met mijn toenmalige compactcamera (Canon G9 met instelling programmastand) weer gereed lag om de volgende "actiefoto" van mijn zoon in gevecht met de krachten der natuur te maken.
Natuurlijk was mijn vrouw de hele tijd vlakbij mijn zoon, om hem indien nodig snel te kunnen redden. Dit was ook de reden waarom ik de foto in Photoshop moest bijsnijden, omdat anders mijn vrouw aan de rand van de foto te zien zou zijn geweest.
(Foto: Jens Brüggemann)
Gelieve niet te storen
Slapende kinderen moet je niet wakker maken! Nooit! Want dan worden ze ontevreden en jengelig, of beginnen ze zelfs te huilen.
(Foto: Leonie Ebbert)
Niet bepaald het ideale moment voor een paar "mooie" kinderportretten ...
(Foto: Leonie Ebbert)
Het is beter om te wachten of indien nodig ook een paar foto's van het slapende kind te maken, dat engelachtig ligt te dromen en tevreden lijkt. "Geen enkel kind is zo braaf dat de moeder niet blij is als het eindelijk slaapt." (Ralph Waldo Emerson)
(Foto: Leonie Ebbert)
En op een gegeven moment zijn de kleintjes uitgeslapen, ze worden dan vanzelf wakker en kijken je springlevend en uitgerust, tevreden en gelukkig aan. Dat is het moment waarop je zeker moet afdrukken!
(Foto: Leonie Ebbert)
Series
Keusestress
Niet altijd lukt het me om bij de keuze van de afbeelding "de beste" foto te selecteren. Ik twijfel, heb meerdere favorieten en kan het absoluut niet over mijn hart verkrijgen om een van de overgebleven foto's uit de preselectie te verwijderen om tot een beslissing te komen. Vooral als het foto's van mijn zoon betreft, lijkt elke afzonderlijke foto te waardevol om voor altijd verloren te gaan in de massa gearchiveerde beelden.
(Foto: Jens Brüggemann)
De oplossing heb ik gevonden in het vaak gebruiken van de foto's als series. In plaats van twee, drie of vier vergelijkbare foto's van familieleden per e-mail te sturen, maak ik nu de beste vergelijkbare foto's samen tot een serie (vaak karakterstudies), die ik vervolgens (als slechts één bestand) verstuur. Geen van de waardevolle beelden gaat verloren en in plaats van verveling ontstaat er plezier bij het kijken naar vaak grappige fotoseries die zo worden verteld.
(Foto: Jens Brüggemann)
Natuurlijk zijn ook andere soorten series mogelijk, waarbij bijvoorbeeld het verloop van een bepaalde handeling van het kind wordt verteld. Zoals bijvoorbeeld sportseries, misschien zelfs opgenomen met een serieopname, waarbij bewegingsstudies worden verkregen. Of je maakt series door verschillende foto's van verschillende fotosessies samen te voegen die allemaal bij hetzelfde thema passen, zoals "zoon die fietst" of "dochter die met poppen speelt", etc. Wat je ook kiest, series zijn in ieder geval een welkome afwisseling bij het presenteren van kinderfoto's.
Series zijn als korte verhalen uit het leven van onze dierbaren.
(Foto: Leonie Ebbert)
Kleurharmonieën
Veel foto's hebben effect op de kijker - en die weet eigenlijk niet precies waarom. Is het het perspectief? De boeiende blik van het model? De expressieve houding? De belichting? De compositie? Het kader? Of alles samen?
(Foto: Jens Brüggemann)
Wat in de modelfotografie gebruikelijk is, namelijk het harmonieuze samenspel van de kleuren van de gebruikte kledingstukken, geldt ook voor alle andere gebieden van de fotografie en dus ook in de kinderfotografie. Als ik dus ouders met hun kind in mijn studio fotografeer, vraag ik ze altijd om een zo groot mogelijke selectie van verschillende kledingstukken mee te nemen, zodat ik de kleuren van de kleding op elkaar kan afstemmen.
(Foto: Jens Brüggemann)
De fotografe die de volgende foto heeft genomen, gaat zelfs regelmatig zo ver dat ze alle betrokkenen die op de foto komen vraagt om witte kleding mee te nemen naar de fotosessie. Samen met de zachte belichting en een ook witte achtergrond resulteren zo zeer harmonieus uitziende, mooie portretfoto's van het hele gezin.
(Foto: Elli Bezensek)
De monochrome uitstraling kan vervolgens nog worden versterkt door in de beeldbewerking de kleurverzadiging ofwel volledig of alleen voor bepaalde kleuren te verminderen. Ketting en speelgoed werden op de volgende foto bewust "kleurrijk" gelaten om een kleurrijk accent toe te voegen aan de verder bijna monochrome algehele indruk.
(Foto: Elli Bezensek)
Een foto treft het publiek niet alleen, maar ook, omdat kleuren niet lukraak zijn gekozen, maar bewust zijn afgestemd door de fotograaf. Maar niet altijd is men voorbereid op alle eventualiteiten, vooral niet wanneer er buitenshuis tijdens een familie-uitstapje wordt gefotografeerd. Maar dan blijft er altijd nog het bewuste "kijken", om zo'n kleurrijk harmonieus samenspel van kleuren te herkennen, om vervolgens de kadering te kiezen (om storende kleuren uit te sluiten) en op de ontspanknop te drukken. Deze foto bestaat voornamelijk uit de kleuren groen en geel en uit de neutrale niet-kleuren zwart en grijs. (Foto: Jens Brüggemann)
Een goede fotograaf hoeft niet lang na te denken over wat hij hoe fotografeert. Hij "ziet" de onderwerpen gewoon - en fotografeert ze dan. Ook ik wist op het moment van opname niet waarom ik zo van het beeld van mijn zoon tijdens het eten hield. Pas veel later herkende ik een van de redenen, waarschijnlijk de belangrijkste: het harmonieuze samenspel van de kleuren van de trui, groenten, slabbetje en (vers geperste) sinaasappelsap.
(Foto: Jens Brüggemann)
Het ontbreken van "kleurrijk" is ook wat dit mooie portret van een Oegandees meisje kenmerkt. De reductie van de gebruikte kleuren tot aardse tinten door slimme kaderkeuze brengt ons het Afrikaanse continent haast tastbaar dichtbij.
(Foto: Radmila Kerl)
Niet altijd moeten kleurharmonieën gebruikt worden bij de compositie van de foto, want het kan ook "kleurrijk" en "fel" zijn. Maar het belangrijkste is dat de fotograaf let op het samenspel van kleuren bij de compositie van de kadrering, ze dus bewust vormgeeft en gebruikt.
(Foto: Radmila Kerl)
Vooral bij het fotograferen van kinderen is het gebruik van felle kleuren zinvol, omdat dit een uiting is van levensvreugde en zorgeloosheid. Kinderen die rennen en spelen door weelderig groen gras met een bal in de hand, zouden kleurrijke kleding moeten dragen!
(Foto: Kay Johannsen)
Stel je op dit punt het bovenstaande vrolijke foto voor, maar dan alleen met grijs-zwarte of uniformblauwe kleding...
Maar zelfs als de kleding van de kleintjes over het algemeen kleurrijk mag zijn, zijn er ontwerpen die minder geschikt zijn voor foto's, zoals shirts, truien of shirts met afbeeldingen van stripfiguren.
Deze leiden op de latere foto af van het kind, vooral als het gaat om kleurrijke gezichten of logo's van bijvoorbeeld "Bob de Bouwer", "Winnie de Poeh", "Superman", "Stephanie" of "Sportacus" van Lazy Town, "De Wilde Bende", enzovoort.
Mooier (fotogenieker) zijn effen gekleurde ontwerpen of ontwerpen met kleine motieven.
Let dus in de toekomst meer op de kleuren die op de latere foto verschijnen, zowel van de kleding van de jonge modellen als van de gebruikte rekwisieten en achtergronden! Zo kunt u veel bijdragen aan het slagen van uw foto.
"Set-Design"
In dezelfde richting gaat het "Set-Design". Hiermee wordt de bewuste samenstelling bedoeld nog vóór de opname van alle objecten die op de foto verschijnen, inclusief het model (in ons geval dus het te fotograferen kind) en de kleding. Dit omvat de kleuren van de geselecteerde kledingstukken en rekwisieten, maar hier eindigt het niet.
(Foto: Jens Brüggemann)
Ook bedoeld wordt dat bij opgezette foto's heel bewust alles wordt gekozen (meestal passend bij elkaar) wat op de foto verschijnt. Kleur overwegingen spelen hierbij net zo'n rol als vragen over het doel van de voorwerpen in zowel de voor- als achtergrond. Vragen zoals "Ondersteunt het voorwerp XY in de achtergrond de beeldboodschap, of staat wat het voorwerp belichaamt in contrast met het beeldidee?" spelen hierbij een rol. Dat is reclamefotografie op zijn best!
(Foto: Leonie Ebbert)
Bij spontane foto's en foto's die op locatie worden genomen, waar de fotograaf geen controle heeft of mag hebben over de achtergrond van de foto, wordt hij of zij uitgedaagd om door de juiste keuze van perspectief en kadrering alles wat ongewenst is buiten beeld te laten. Vraag uzelf eenvoudig af wat ondersteunend is voor de beeldboodschap en wat eerder schadelijk is of afleidt.
De eenzaamheid van de doelman tijdens de voetbalwedstrijd wordt duidelijk in deze foto. De kleine man staat daar bijna verloren in zijn grote "kooi". Het vastleggen van wat er om hem heen gebeurt, zoals de dreiging van een vijandelijke aanval of het aanmoedigende publiek, zou geen extra informatie hebben toegevoegd die niet al duidelijk was; integendeel, het zou eerder hebben afgeleid van de boodschap van het beeld.
