Część 05 - Fotografowanie księżyca

Wschód pełni za kaktusami w Parku Narodowym Saguaro w Arizonie, USA.

Część 5: Fotografowanie Księżyca

Świat Astrofotografów jest podzielony odnośnie Księżyca: Z jednej strony jest to wdzięczny obiekt, z drugiej strony jego jasne światło czasem przeszkadza w obserwacji obiektów o słabym oświetleniu w niektóre noce. Niniejsze samouczek skupi się na pozytywnych aspektach Księżyca: Dzięki swojej jasności i (względnej) wielkości na niebie, wiele trudności, z jakimi zazwyczaj zmaga się astrofotograf, odpada. I nie ma drugiego ciała niebieskiego w przestrzeni, z którego powierzchni obserwator na Ziemi mógłby dostrzec i sfotografować tak wiele szczegółów.

Najpierw skupmy się trochę na naturze Księżyca i jego ciągłym zmienianiu faz: Pojęcie "Księżyc" jest zdefiniowane jako naturalne ciało niebieskie, które krąży głównie nie wokół Słońca, lecz wokół planety. Oznacza to poprawne przypuszczenie, że również inne planety posiadają księżyce. Dobrze znane są na przykład cztery "księżyce galileuszowe" planety Jowisz, które można dostrzec już przez lornetkę. Kiedy mówi się o "Księżycu", zwykle chodzi o uproszczone określenie "Księżyc Ziemi". Ziemię okrąża tylko jeden Księżyc, który mimo, że w skali absolutnej nie jest największym księżycem w naszym Układzie Słonecznym, to jego względna wielkość w stosunku do planety macierzystej jest niezrównana: Jego średnica wynosi 3 476 kilometrów; stanowi to ponad jedną czwartą średnicy Ziemi! Ale nawet w porównaniu z wieloma innymi księżycami w Układzie Słonecznym, Księżyc Ziemi radzi sobie nieźle: Jest piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym po Ganymedzie (Jowisz), Tytanie (Saturn), Callisto i Io (obie Jowisz).

Księżyc Ziemi jest dobrze zbadany, głównie dzięki wynikom sześciu załogowych misji między 1969 a 1972 rokiem. Nigdy wcześniej ani później człowiek nie postawił stopy na żadnym innym ciele niebieskim. Jest to "martwe" ciało niebieskie, na którym nie ma ani wody, ani atmosfery. Nasi przodkowie mieli jednak inne zdanie i uznawali plamy, które można już zwykłym okiem dostrzec na Księżycu, za morza. Do dzisiaj te plamy noszą nazwy morskie (łac. "Mare"). Za pomocą narzędzi optycznych (lornetka, teleskop) można dostrzec liczne kratery, powstałe w wyniku kosmicznego bombardowania.

Na Ziemi również często dochodziło do uderzeń, ale większość powstałych kraterów została już dawno zetrzebiona przez erozję pogodową. Dzięki używaniu dłuższych ogniskowych obiektywów (teleobiektyw, teleskop), kraterów księżycowych można również dobrze fotografować.

Wszystkie większe kratery o średnicy od 300 do poniżej 10 kilometrów nazwano imionami znanych, ale już nieżyjących naukowców i artystów, a mniejsze krateru przypisano zwyczajne imiona lub, w przypadku liter alfabetu, przyporządkowano do jednego z większych kraterów.



Na tym zdjęciu zostały oznaczone wszystkie formacje na Księżycu, które są można dostrzec już zwykłym okiem. Legendę znajdziesz w następnej tabeli.

Z powodu wpływu grawitacyjnego Ziemi i związanej z tym pływowości Księżyca, zawsze zwraca on tę samą stronę do Ziemi, co nazywa się "blokadą obrotową"; to znaczy, że jego własny obrót trwa dokładnie tyle samo, co okrążenie Ziemi. Dla nas oznacza to, że nigdy nie zobaczymy odwrotnej strony Księżyca, dopóki nie staniemy się astronautami. Jednak z powodu różnych efektów Księżyc wykazuje też pewne ruchy chwiejne, tak więc w ciągu tygodni można zobaczyć nieco ponad połowę jego powierzchni, dokładnie 59%. Ten ruch chwiejny, nazywany też libracją, jest bardzo obrazowo przedstawiony na animacji na stronie internetowej http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/image/0709/lunation_ajc.gif.

Obecnie najbardziej prawdopodobna teoria dotycząca powstania Księżyca brzmi dramatycznie: Ciało o średnicy około połowy średnicy Ziemi miał uderzyć w Ziemię około 4,5 miliarda lat temu, w wyniku czego Księżyc powstał z materiału wyrzuconego z Ziemi w wyniku zderzenia.

Dla aparatów pełnoklatkowych z sensorem o wielkości 24x36 milimetrów ogniskowe wynoszą nawet 2500 (Księżyc) lub 3800 milimetrów!



Porównanie wielkości obrazu Księżyca, zarejestrowanego aparatem Canon EOS 400D przy ogniskowej 200 mm (lewy) i przy ogniskowej 1200 mm (prawy). Obydwa zdjęcia nie były kadrowane.



Jeśli takie długie ogniskowe nie są dostępne jako obiektywy, teleskop astronomiczny jest często najtańszym rozwiązaniem. Aparat lustrzany można do niego podłączyć, jeśli teleskop ma uchwyt okularowy o średnicy dwóch cali. Wtedy potrzebujesz tylko tzw. adaptera T2 i tulei złącza o średnicy 2 cali. Oba elementy są całkowicie mechaniczne, nie zawierają żadnej optyki i dlatego są dostępne w przystępnych cenach. Aparat jest mocowany do teleskopu zamiast okulara, podczas gdy optyka teleskopu służy jako optyka rejestracji. W takiej konfiguracji mówi się o fotografii brandtowej - ogniskowa teleskopu jest jednocześnie skuteczną ogniskową rejestracji.

Dla zarówno obiektywów, jak i teleskopów istnieją komponenty optyczne, które wydłużają skuteczną ogniskową. Dla obiektywów są to konwertery teleobiektywów zamontowane pomiędzy aparatem a obiektywem, które wydłużają ogniskową o współczynnik 1,4 lub 2, w zależności od modelu. Dla konwerterów o współczynniku 1,4 tracisz jedną pełną przysłonę światła, co oznacza, że musisz naświetlać dwa razy dłużej niż bez konwertera. Dla konwerterów o współczynniku 2 jest to dwie pełne przysłony, a czas naświetlania podwaja się.

Dla teleskopów istnieją podobne systemy, ale tam nazywane są „soczewki Barlowa”, oferowane z współczynnikami wydłużenia od 1,5 do 5-krotnie.



Dwa konwertery teleobiektywów (lewo) i soczewka Barlowa do wydłużania ogniskowej.



Pamiętaj jednak, że wszelkie możliwości wydłużenia ogniskowej niemal zawsze niosą pogorszenie ogólnej jakości obrazu, ponieważ ewentualne wady optyczne obiektywu dotyczą również „powiększenia”. Dla obiektywów fotograficznych można zamknąć przysłonę o jeden lub dwa stopnie, aby złagodzić ten negatywny skutek. Szczególnie krytyczne jest zastosowanie dwóch konwerterów teleobiektywów jednocześnie.

Możliwość ta jest dobra tylko w przypadku, gdy obiektyw ma wyjątkową jakość obrazowania, a także konwertery teleobiektywów są doskonale wytworzone, być może nawet dostosowane do obiektywu. Krytyczne jest również łączenie obiektywów zmiennoogniskowych z konwerterami teleobiektywów, ponieważ wiele z tych obiektywów sama w sobie, bez konwertera, pracuje już na granicy swojej wydajności, a powtórne powiększenie obrazu poprzez konwerter nie ujawni więcej szczegółów. Tylko bardzo wysokiej jakości obiektywy zmiennoogniskowe nie ulegają tej ograniczeniu.

Nie zawsze trzeba jednak dokonywać pełnego powiększenia obrazu Księżyca, aby uzyskać interesujące zdjęcia. Zwłaszcza gdy Księżyc nadal jest blisko horyzontu, można zrobić zdjęcia przy krótszej ogniskowej, aby na przykład zintegrować krajobraz lub budynki. Takie motywy mogą być bardzo nastrojowe. Jednak nawet wtedy zaleca się użycie obiektywów telefoto, w przeciwnym razie Księżyc będzie tylko małą, jasną plamką na zdjęciu i trudno go zidentyfikować.

Czy wschody lub zachody Księżyca są Twoim ulubionym motywem, pomocna będzie dobra planowanie. Czasy wschodów i zachodów zmieniają się codziennie. Na stronie internetowej http://www.calsky.de można je obliczyć dla dowolnego miejsca na ziemi. Kliknij tam na Księżyc a następnie na Efemerydy, po podaniu wcześniej swojego miejsca obserwacji (Start potem stanowisko).

Alternatywnie można użyć do tego dobre programy planetarium (np. TheSky, Guide lub RedShift). Trudniejsze jest przewidywanie punktu wschodu na horyzoncie, ponieważ także on się zmienia z dnia na dzień, choć minimalnie. Aby uzyskać pewne prognozy, kiedy Księżyc na przykład wschodzi dokładnie za odległą wieżą lub drzewem z wyznaczonego miejsca obserwacji, konieczna jest dokładna znajomość mechaniki niebieskiej i trochę doświadczenia w obserwacji. Czasami jednak wystarcza odrobina szczęścia …

Wyposażenie techniczne

Oprócz cyfrowego aparatu lustrzanego potrzebujesz obiektywu o możliwie dużej ogniskowej oraz ewentualnie konwertera teleobiektywu do wydłużenia ogniskowej. Zamiast obiektywu można także użyć teleskopu astronomicznego jako optyki rejestracji.

Czego jeszcze potrzebujesz:

• Stabilnego statywu:

Im dłuższa jest stosowana ogniskowa, tym większe są wymagania dotyczące stabilności statywu, jeśli chce się uniknąć poruszeń. Im cięższy i im dłuższy (dźwignia!) jest obiektyw, tym bardziej stabilny powinien być statyw. Dla długich obiektywów nie zaleca się przykręcania aparatu do statywu tak, że obiektyw wystaje do przodu. Zamiast tego jednostka z aparatem i obiektywem powinna być ustawiona w pobliżu środka ciężkości na statywie. Większość długich obiektywów posiada uchwyt statywu z własnym gwintem statywowym.

Drewno jest doskonałym materiałem do statywów, ponieważ tłumi drgania lepiej niż metal. Tu widoczny jest statyw z nogami wykonanymi z jesionu firmy Berlebach, który mimo rozkładanej kolumny potrafi pewnie utrzymać nawet najdłuższe ogniskowe:

Ta stabilna głowica statywu to przekładnia Manfrotto. Pokazany przykład ilustruje montaż teleobiektywu z wstawionym między nimi konwerterem teleobiektywu 2-krotnym. Na statyw przykręcona jest nie kamera, a uchwyt obiektywu, co zmniejsza podatność na wibracje:





• Wyzwalacz kablowy / Wyzwalacz czasowy

Wyzwalacze kablowe umożliwiają wyzwalanie aparatu bezdotykowo, aby uniknąć poruszeń, co jest niezbędne przy pracy z długimi ogniskowymi. Bezprzewodowe zdalne wyzwalacze spełniają tę samą funkcję.

Metodyka postępowania

W zależności od sytuacji podczas robienia zdjęć, użytej długości ogniskowej oraz wyboru motywu, mogą powstać najróżniejsze zdjęcia z pokojem Ziemi. W dalszej części chciałbym opisać, jak sfotografować rosnący półksiężyc, który znajduje się przyjazny dla pracowników na nocnym niebie, korzystając z cyfrowego aparatu lustrzanego i obiektywu teleobiektywu, tak aby można było dostrzec jak najwięcej struktur powierzchniowych.

1. Wykonanie podstawowych ustawień

Należy wykonać następujące podstawowe ustawienia aparatu:

• Format pliku
Preferowany jest format RAW, w którym jednocześnie należy rejestrować pliki JPG w najwyższej jakości. Pliki JPG ułatwiają późniejsze wyszukiwanie najlepszego obrazu spośród wielu wykonanych zdjęć.



Ustawienia jakości obrazu dla aparatu Canon EOS 40D: Wybrany jest format RAW, a zdjęcia są również zapisywane w najlepszej jakości formatu JPG („L” dla „Large”).

• Wartość ISO
Aby zminimalizować elektroniczne szumy obrazu, należy najpierw ustawić najniższą wartość ISO (zazwyczaj ISO 100).



Ustawienie wartości ISO 100 dla aparatu Canon EOS 40D. Niskie wartości ISO oznaczają niski poziom szumów obrazu.

• Balans bieli
Od lat sprawdza się ręczne ustawienie na światło dzienne (symbol: słońce).



Ustawienie balansu bieli dla aparatu Canon EOS 40D na światło dzienne (5200 Kelvin).

• Program ekspozycji
Należy wybrać ustawienie manualne (M).



Ustawienie manualnej kontroli ekspozycji („M”) na pokrętle ustawień aparatu Canon EOS 40D.

• Przysłona
Jasność księżyca jest wystarczająco duża, aby można było zaciemnić obiektyw o jedno lub dwa stopnie, zaczynając od największego otwarcia przysłony (czyli najmniejszej wartości przysłony). Powodem lekkiego zaciemnienia jest fakt, że większość obiektywów osiąga swoją maksymalną jakość obrazowania dopiero w tym stanie.



Wyświetlacz aparatu Canon EOS 40D: Strzałka wskazuje ustawienie przysłony 1:5,6. Użyty obiektyw ma „szybkość” (najmniejsza możliwa wartość przysłony) 1:4,0, ale został zaciemniony o stopień, aby poprawić jakość obrazu.

• Blokada lustra
To ustawienie służy zapobieganiu rozmazaniu zdjęć spowodowanemu pracą lustra aparatu. Korzystaj z tego ustawienia zawsze podczas używania długich ogniskowych! Pierwsze naciśnięcie spustu migawki podnosi tylko lustro. Następnie poczekaj kilka sekund, aż po drugim naciśnięciu spustu (lub pilota) i po ustąpieniu wibracji, rozpocznie się ekspozycja.



Włączona blokada lustra.

• Stabilizator obrazu
Jeśli masz mechanizm stabilizacji obrazu, lepiej go wyłączyć, gdy korzystasz z statywu.



Wyłączony stabilizator obrazu.

3. Wykonywanie zdjęć

Najpierw należy dokładnie ustawić ostrość na nieskończoność. Możesz spróbować użyć automatycznego ostrości, ponieważ księżyc oferuje wystarczająco dużo obszarów płaskich i kontrastowych.

Jeśli autofokus nie zadziała lub przestanie działać po zastosowaniu telekonwertera, konieczne będzie ręczne ustawienie ostrości. Postępuj ostrożnie, ponieważ przy długich ogniskowych najmniejsze zmiany ostrości mogą decydować o sukcesie lub porażce.

Osoby posiadające model aparatu z funkcją „Live-View” mogą szybko wykonać to zadanie: Na najwyższym poziomie powiększenia obraz na ekranie aparatu (lub na ekranie podłączonego laptopa) jest oceniany. W ten sposób można szybko i pewnie ustawić najlepszy punkt ostrości, często jeszcze dokładniej, niż potrafi to zrobić autofokus.

Do ostrości idealnie nadają się modele aparatów z funkcją „Live-View”, gdzie można skierować na jasną gwiazdę i dokładnie ustawić ostrość przy najwyższym powiększeniu na ekranie aparatu.

Dla aparatów bez funkcji Live-View, w razie niepowodzenia autofokusa, pomagają tylko wygrubione ustawienie ostrości w wizjerze aparatu i seria próbnych zdjęć, które należy szczegółowo obejrzeć na ekranie aparatu przy największym powiększeniu.

Teraz chodzi tylko o odpowiednie naświetlenie, czyli wybór odpowiedniego czasu naświetlania. Zasada jest taka:

Jak najbardziej obfite, ale nie doprowadzając do nasycenia żadnej części księżyca.

Aby osiągnąć ten cel, aparat powinien być skonfigurowany tak, aby obszary nadmiernej ekspozycji były podświetlane migotaniem podczas przeglądania. Dzięki temu będą one dobrze widoczne, nawet gdy księżyc jest przedstawiony stosunkowo mało. Oto odpowiednia opcja w menu aparatu Canon EOS 40D:



Włączona kontrolka nadmiernego naświetlenia podświetla całkowicie nasycone fragmenty obrazu podczas przeglądania.



Histogram również daje pewne informacje o poprawnym naświetleniu. „Góra danych”, którą reprezentuje księżyc, powinna być umieszczona możliwie jak najbardziej na prawo, ale bez docierania do skrajnej prawej krawędzi.

Przykład dla niedoświetlonego zdjęcia księżyca: „Góry danych” histogramów są przesunięte w lewo i kończą się na średnich wartościach jasności (dolna strzałka), nie wykorzystując całego dostępnego zakresu (górna strzałka). Choć takie zdjęcie można „uratować” poprzez obróbkę obrazu, to jednak wiąże się to z istotnym zwiększeniem szumów obrazu.

Przykład nadmiernie naświetlonego zdjęcia księżyca: Tu "góry danych" uderzają po prawej stronie (czerwone strzałki po prawej), dodatkowo migoczą czarne obszary pełne nasycenia (strzałka z lewej). Po umiarkowanym naświetleniu takie obszary mogą być w pewnych okolicznościach naprawione podczas konwersji plików RAW, ale w tym przedstawionym przykładzie tego już nie da się osiągnąć; na to naświetlenie jest zbyt silne. Ogólnie rzecz biorąc, należy koniecznie unikać nadmiernego naświetlenia.

Poprawnie naświetlone zdjęcie pokazuje, że "góry danych" sięgają daleko w prawo, nie osiągając wartości maksymalnej syaturacji - żaden obszar powierzchni księżyca nie jest wtedy pozbawiony struktury. Nagrodą za tak zrównoważone naświetlenie jest zdjęcie z dobrym stosunkiem sygnału do szumu, czyli z niewielkim szumem obrazu. Szczyt na skrajnie lewej stronie histogramów pochodzi od udziału czarnego nieba:





Interpretacja histogramu na wyświetlaczu aparatu może być trudna aż niemożliwa, jeśli księżyc jest przedstawiony bardzo mało i stanowi odpowiednio mały udział powierzchni zdjęcia.

W praktyce dobrym sposobem jest rozpoczęcie od krótkich czasów naświetlania, a następnie stopniowa zmiana na coraz dłuższe czasy naświetlania, aż do momentu, gdy zauważysz nadmierne naświetlenie. Następnie po prostu zmniejsz czas naświetlania o jedną klasę i osiągniesz optymalne ustawienia.

Mimo że księżyc jest bardzo jasny, co zwykle powoduje stosunkowo krótki czas naświetlania, przy użyciu bardzo długich ogniskowych i/lub małej jasności obiektywu może się zdarzyć, że wymagany czas naświetlania staje się zbyt długi. Zbyt długi czas naświetlania niesie ze sobą ryzyko nieostrych zdjęć z dwóch powodów: po pierwsze, istnieje ryzyko, że zamglenie obrazu przez drgnienia powietrza (Seeing) sprawi, że obraz będzie nieostry, po drugie, księżyc bierze udział w codziennym, pozornym ruchu nieba. Dla uzyskania jak największej ostrości nie należy przekraczać następujących wartości maksymalnych czasów naświetlania:

Jeśli wymagany czas naświetlania przekracza te wartości graniczne, należy zwiększyć wartość ISO i/lub zastosować większe otwarcie przysłony. Niewielkie zwiększenie szumu obrazu i/lub ewentualne obniżenie możliwości obiektywu jest wówczas bardziej preferowane niż nieostry obraz spowodowany ruchem księżyca.

Możliwość realizacji dłuższych czasów naświetlania mimo wszystko istnieje poprzez zamocowanie kamery na montażu astronomicznym i zastosowanie naprowadzania na ruch sfery niebieskiej. Co dokładnie będzie Ci potrzebne, jest omówione w poradnikach numer 9, 10 i 12 serii "Fotografia astrologiczna i nieba". Na jaki teleskop warto zwrócić uwagę do astrofotografii, w poradniku numer 13.

Po ustaleniu ostrości i naświetlenia, zaleca się wykonanie całej serii zdjęć. Przy pojedynczym zdjęciu istnieje duże ryzyko, że uchwycisz moment z niekorzystnym widocznością i dlatego zdjęcie nie będzie miało optymalnej ostrości. Delikatne niuanse, które różnią się między poszczególnymi zdjęciami, trudno będzie dostrzec na wyświetlaczu aparatu, a dopiero później na komputerze. Im dłuższa jest używana ogniskowa, tym większe jest ryzyko, że niekorzystne widoczności zepsują zdjęcia. O zdarzyło mi się już, że nawet z serii 50 zdjęć trzeba było wybrać to, które jest najwyraźniejsze!

W przypadku niepewności co do najlepszego punktu ostrości, można powtórzyć serię kilkakrotnie, regulując ostrość pomiędzy powtórzeniami.

Ważne: Włączenie blokady lustra (patrz powyżej) zapobiega drganiom spowodowanym przez odbicie lustra, ale nie wywołanym przez pracujące migawki. Żaluzje migawki przy włączaniu są ogromnie przyspieszane, co w niektórych przypadkach, przy użyciu bardzo długich ogniskowych, faktycznie może prowadzić do nieostrych zdjęć. Jeśli nie masz stabilnego statywu, pozostają następujące środki zaradcze: Po pierwsze, możesz ustawić statyw, na którym zamocowany jest obiektyw, na swoją najniższą wysokość, wciągając wtedy ewentualnie istniejący słupek w całości. To jest najbardziej stabilna pozycja statywu. Dodatkowo można stabilizować nogi statywu poprzez użycie ciężarków (worki z piaskiem) i zawieszenia dodatkowego ciężaru na dolnej części środka. Po drugie, aparat może być wsparty dodatkowym statywem, w ten sposób obiektyw i aparat stoją na oddzielnych statywach. Śledzenie księżyca w czasie będzie jednak trochę uciążliwe.

Przetwarzanie zdjęć

Ważnym pierwszym krokiem jest wybór najbardziej ostrego zdjęcia z serii. Najlepiej korzystać z plików JPG, ponieważ łatwiej je otworzyć i porównać. Oceniaj każdy plik osobno w Photoshopie, zawsze oceniając ostrość w widoku w 100% (polecenie Widok>Takie samo zdjęcie).

Coś jeszcze jest ważne: nie ograniczaj oceny ostrości obrazu do jednego obszaru zdjęcia. Z powodu ruchliwego powietrza (Seeing) może się zdarzyć, że pojawią się obszary lokalnej nie ostrości, zwłaszcza przy długich ogniskowych. Chodzi więc o znalezienie pojedynczego ujęcia z serii, na którym ostrość na całej powierzchni obrazu jest najlepsza.

Ustawienia ostrości tych dwóch zdjęć są identyczne! Po lewej stronie widać pojedynczy obraz, który stał się nieostry ze względu na niestabilność powietrza. Prawe zdjęcie zostało wykonane podczas chwili dobrego "Seeingu":





Po zakończeniu tego pierwszego kroku jesteś już prawie na mecie, ponieważ skomplikowane czy złożone kroki obróbki obrazu nie są już przed tobą.

Najpierw otwórz w programie Photoshop plik RAW wybranej fotografii Księżyca:



Ekran początkowy Adobe Camera Raw: Mimo ustawienia balansu bieli na "Dzienny" zauważalny jest odcień czerwieni i magenty, co widać także na histogramie (strzałka).

Kolor Księżyca rzadko jest trafiony dokładnie. Jednak format RAW daje możliwość ustawienia neutralnego koloru bez utraty danych. W tym celu najpierw kliknij w lewym górnym rogu na pipetę (narzędzie balansu bieli), a następnie na powierzchni Księżyca w obszarze o średniej jasności:



Wybór narzędzia balansu bieli (górna, lewa strzałka) po czym kliknięcie w obszar o średniej jasności Księżyca (środkowa strzałka) sprawia, że uzyskasz naturalne kolory. Następnie czerwony, zielony i niebieski składnik histogramu również pokazują zrównoważony wynik (górna strzałka po prawej).



Następnie otwórz obraz za pomocą przycisku Otwórz obraz.

W zależności od jakości pliku źródłowego można dokonać dalszych ulepszeń. W moim przypadku chcę nieco zwiększyć kontrast. Uważaj jednak: jeśli zrobisz to w klasyczny sposób, "Księżyc traci na intensywności", ponieważ obszary obrazu już dunkle wzdłuż terminatora zostaną osłabione.

Aby temu zapobiec, zakrzywiam krzywą tonalną (polecenie Obraz>Dopasowanie>Krzywe tonalne…) w następujący sposób:



Poprzez zakrzywienie krzywej w dół obraz traci na jasności (prawa strzałka). Poprzez dodanie drugiego punktu (lewa strzałka) dbamy o to, aby krzywa na początku nie była obniżana; to utrzymuje ciemne tonacje w stanie wyjściowym.

Rezultatem tego działania jest ogólnie bardziej zróżnicowane pod względem kontrastu, ale ciemniejsze zdjęcie (po lewej przed, po prawej po):

W drugim kroku oraz za pomocą tego samego polecenia zwiększam teraz ogólny kontrast obrazu.

Delikatne obniżenie ciemnych tonów (lewa strzałka) jednocześnie zwiększenie jasnych tonów (prawa strzałka) prowadzi do wzrostu kontrastu:

Osiągnięty teraz kontrast obrazu odpowiada wizualnemu wrażeniu i wygląda "ważko" (po lewej przed, po prawej po).

W ostatnim kroku można dokonać wyostrzenia swojego zdjęcia Księżyca. Aby to zrobić, w programie Photoshop wybierz polecenie Filtr>Ostrość>Maska rozmycia…:



Moje zdjęcie skorzystało z umiarkowanego wyostrzenia przy widocznych na tym zrzucie ekranu wartościach (Ostreść: 43%, Promień: 0,7 piksela, Próg: 0 poziomów). Optymalne wartości zależą od materiału źródłowego; w razie potrzeby zmień wartości "Ostreść" i "Promień".

Uważaj na zbyt intensywne wyostrzanie, które sprawia, że żadne dodatkowe detale nie są widoczne, ale doprowadza do powstania artefaktów i ostatecznie do nienaturalnego efektu.

Tak prezentuje się rezultat po przesadnym wyostrzeniu:

Ostateczny, nieprzeszarżowany rezultat po przycięciu i obróceniu zdjęcia. Do tego zdjęcia wykorzystano aparat Canon EOS 400D, ogniskową 1200 mm i statyw fotograficzny. Czas naświetlania przy przysłonie 1:11 i ISO 200 wyniósł 1/250 sekundy:

Przykładowe zdjęcia

Do tego zdjęcia konieczne było dobre zaplanowanie. Obiektyw 300 mm został połączony z konwerterem 2-krotnym, aby osiągnąć ogniskową 600 mm. Przy przysłonie 1:6.7 i ISO 1000 zdjęcie musiało być naświetlone przez trzy sekundy. Bardzo wąska sierp Księżyca pojawiła się tylko 31,5 godziny przed nowiu!

Zdjęcie wschodzącego Księżyca na wschodzie dokonane przez teleskop o ogniskowej 1200 mm przy przysłonie 1:12. Wykorzystano aparat Canon EOS 20Da ustawiony na ISO 200 i czas naświetlania 1/6 sekundy. Wschody i zachody Księżyca mają takie same barwy jak słońce, ale te barwy nie są tak dobrze zauważalne gołym okiem.

Ponad 6 miesięcy planowania doprowadziły do tego zdjęcia wschodniego pełni Księżyca za stalową wieżą telewizyjną w Stuttgarcie z punktu widokowego oddalonego o około 11 km od wieży. Ogniskowa 600 mm wystarczyła, przy użyciu aparatu pełnoklatkowego.

To zdjęcie należy uznać za szczęśliwy przypadek. Właściwie chciałem sfotografować wąski sierp księżyca, 34 godziny i 18 minut po nowiu. Słońce znajdowało się zaledwie 3 stopnie poniżej horyzontu, dzięki czemu jego złote światło oświetlało smugę kondensacyjną wysoko lecącego samolotu. Canon EOS 20D, ISO 100, czas naświetlania 1/60 sekundy, ogniskowa 1085mm (teleskop astronomiczny), przysłona 1:7.

Zdjęcie rosnącego księżyca z 9 czerwca 2008 roku z Canonem EOS 450D. Naświetlono przez 1/20 sekundy przy ISO 400. Do obiektywu użyto teleskopu astronomicznego, którego ogniskowa pierwotna została zwiększona do 1200mm za pomocą soczewki Barlow o dwukrotnym powiększeniu:

Prawie pełni księżyca z 14 listopada 2008 roku. W porównaniu z innymi fazami księżyca widocznych jest tylko kilka kraterów. Ogniskowa wynosiła 1200mm, przysłona 1:11, a czas naświetlania 1/90 sekundy przy ISO 100. Aparat był zamontowany na zwykłym statywie fotograficznym.

To samo zdjęcie co poprzednie, ale nasycenie kolorów zostało znacznie zwiększone ponad typową skalę. Czy te kolory księżyca są rzeczywiste? Porównaj to zdjęcie z tym na stronie internetowej http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap020316.html sondy kosmicznej i zauważysz pewną zgodność! W każdym razie, to interesujący eksperyment!

Do takich zdjęć szczegółowych potrzebne są bardzo długie ogniskowe, w tym przypadku 9000 mm! Zapewnia to tylko wydajny teleskop astronomiczny, ponieważ stosunek przysłony wynosił nadal 1:10. Do wykonania zdjęcia użyto aparatu Canon EOS 40D, przy ISO 400 i czasie naświetlania 1/45 sekundy. Teleskop śledził ruch księżyca. Widoczny jest fragment „Morza Spokoju” z uskokami. Największym kraterem na zdjęciu jest „Posejdonius” o rzeczywistej średnicy 100 km. Widoczny krater na lewej krawędzi obrazu to „Pliniusz” o średnicy 43 km.





Uwaga na koniec:

Wszystkie przedstawione przykłady zdjęć powstały w sposób opisany w samouczku.



Następny rozdział: Część 6: „Ostrożnie z fotografiami słońca”.