Oto przegląd poszczególnych rozdziałów:
01: Marzenie o zawodzie fotografa
Pragnienie uznania jako motywacja
Zawód fotografa między kliszą a rzeczywistością
02: Pytania dotyczące odpowiedniości
Odpowiednie cechy: „Robiący” vs. zaniepokojeni
Warunki merytoryczne
Warunki finansowe
Środowisko wspierające
03: Wstęp do zawodu fotografa
Praktyki i asystentury
Klasyczne, rzemieślnicze kształcenie
Ścieżka akademicka (studia fotograficzne)
Prywatne szkoły fotograficzne
Spontaniczna ścieżka (przejście ze związanej dziedziny)
04: Studio fotograficzne
Własne studio vs. studio wynajmowane
Zalety i wady wspólnej pracowni
Porady dotyczące umowy najmu
Porady dotyczące lokalizacji
Porady dotyczące odpowiedniości i rozsądnej aranżacji własnego studia fotograficznego
05: Pozycjonowanie i cele
Wszechstronny czy specjalista?
Obszary działalności
Klątwa i błogosławieństwo branży agencji fotograficznych
06: Wizyty urzędowe itp.
Kwalifikacja artystyczna
Rejestracja w urzędzie skarbowym
Rejestracja w urzędzie miejskim
Izba Przemysłowo-Handlowa (IHK) oraz Izba Rzemiosła
Ubezpieczenie społeczne: Rejestracja w Kasie Artystów i Działalności Kulturalnej
Rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Zawodowych
Główna Zrzeszenie Sztuki Użytkowej
07: Skuteczne działania reklamowe
Reklama ukierunkowana
Reklama ulotkowa
Wizytówki
Obecność w internecie
Ustawianie wystaw
Akwinowanie w agencjach reklamowych i wydawnictwach
08: Jak profesjonalnie, efektywnie, finansowo udanie i prawidłowo załatwić swoje pierwsze zlecenie fotograficzne?
Opracowywanie oferty
Potwierdzenie pisemne
Realizacja
Fakturowanie
Regulowanie należności
09: Aspekty prawne
10: Podatki
Kwalifikowany podatnik VAT
Kwestia odpowiedniej stawki podatkowej
Podatek VAT
Podatek dochodowy
Podsumowanie
Przydatne linki i rekomendacje literatury
Wszystko musi być poukładane... Zgłoście swoją działalność jako fotografa, aby uniknąć problemów z urzędami czy izbami.
Kwalifikacje artystyczne
Artysta czy przedsiębiorca? To pytanie, które musi postawić sobie każdy, kto chce zacząć zarabiać na swoich zdjęciach.
Jeszcze przed zarejestrowaniem swojej działalności fotograficznej w urzędzie skarbowym warto dokładnie przemyśleć swoje status fotograficzne i obszary działań w przyszłości.
Różnica polega na tym, czy rejestrujecie się jako projektant fotografii, który głównie tworzy dzieła sztuki, czy jako fotograf rzemieślniczy, praca jest fizyczna. Rejestracja jako druga osoba oznacza, że po osiągnięciu określonej kwoty zarobków, trzeba by płacić również podatki dla przedsiębiorców oraz składki na Izbę Przemysłowo-Handlową (obowiązkowe członkostwo! Patrz niżej!). Jeśli zdecydujecie się na samozatrudnienie jako projektant fotografii, czyli artysta, nie będzie obowiązku płacenia podatku dla przedsiębiorców i składek na Izbę.
Jednak nie każdy może swobodnie decydować, czy stanie się projektantem fotografii czy pracującym rzemieślnikiem. Decydującym jest rzeczywisty charakter działalności. Dlatego portrecista, który głównie wykonuje biometryczne zdjęcia paszportowe, nie może powoływać się na działanie artystyczne.
Przy rozróżniania, które zdjęcia można uznać za artystyczne, a które nie, wymagana jest w prawie podatkowym kwalifikacja jako artysta, w wynik „stwarzający” coś własnego w zdjęciach oraz osiągnięcie „pewnego poziomu artystycznej kreacji”. Zatem wymagane jest osobiste podejście i twórczy sznyt w zdjęciach.
Dodatkowe kryteria, które mogą sugerować, że fotograf działa artystycznie, to przynależność do związków artystycznych, regularne wystawy i publiczne uznanie (np. przyznane nagrody artystyczne), artystyczne wykształcenie lub odpowiadające studia itd.
Sprzeczne z uznaniem jako artysta byłoby wpisanie się do rejestru handlowego lub do rejestracji rzemieślniczej, ponieważ to przeważa działalność przedsiębiorcza lub rzemieślnicza, co jest sprzeczne z kwalifikacją artystyczną.
Forma, w jakiej są wykorzystywane zdjęcia, na przykład w ramach reklamy dla firmy, od kilku lat i odpowiednie orzeczenie sądu nie decyduje już o uznanie. W przypadku różnicy zdań z organami podatkowymi, warto skonsultować się z neutralnym, kompetentnym rzeczoznawcą, którego opinia będzie miała decydujący wpływ na decyzję.
Rejestracja w urzędzie skarbowym
Urzędem skarbowym powinien się zarejestrować każdy, kto podejmuje wolny zawód fotografa. Nie ma znaczenia, czy dochody są osiągane sporadycznie czy regularnie; czyli, czy pracujesz jako pełnoetatowy czy dorywczy. Informacja może być przekazana w formie zwykłego pisma, nie jest konieczne osobiste przedstawienie się. Po rejestracji otrzymacie numer podatkowy, który musi być widoczny na każdej wystawionej fakturze. Jako alternatywę do numeru podatkowego można użyć również numeru identyfikacji podatkowej VAT.
Pod adresem internetowym https://www.formulare-bfinv.de (menu: Przyznanie numeru identyfikacji podatkowej VAT) znajdziecie wniosek o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej VAT.
Zgłoszenie w urzędzie do spraw rejestracji działalności gospodarczej
Jeśli stwierdziliście, że bardziej jesteście klasyfikowani jako fotograf wykonujący prace rzemieślnicze, czyli głównie zdjęcia paszportowe, portretowe i ślubne, w przypadku których nie macie możliwości artystycznego kształtowania lub macie tylko niewielkie możliwości, konieczne jest dokonanie zgłoszenia w rejestrze działalności gospodarczej w gminie. Zgodnie z paragrafem 14 Ustawy o działalności gospodarczej obowiązuje obowiązek zgłoszenia. Za prowadzenie rejestru działalności gospodarczej w gminie odpowiedzialny jest odpowiedni urząd ds. porządku publicznego.
Do zgłoszenia (osobiście) działalności wolnej od zezwoleń potrzebujecie dowodu osobistego lub paszportu. Niektóre urzędy oferują również możliwość zgłoszenia online. Zgłoszenie działalności gospodarczej jest płatne i kosztuje od 20 do 40 euro.
Od kilku lat każdy może teraz samodzielnie założyć działalność jako fotograf wykonujący prace rzemieślnicze; nie ma już obowiązku posiadania tytułu mistrza w zawodzie fotografa. Posiadanie tytułu mistrza nie jest już warunkiem koniecznym do prowadzenia działalności fotograficznej.
Inne urzędy, takie jak Urząd Skarbowy, Urząd ds. Nadzoru nad Działalnością Gospodarczą czy izby przemysłowo-handlowe, zostaną automatycznie poinformowane o prowadzonej działalności gospodarczej po jej zgłoszeniu, dzięki czemu można zaoszczędzić dodatkowe formalności.
Okręgowa Izba Przemysłowo-Handlowa (IHK) oraz Izba Rzemieślnicza
Przedsiębiorcy są automatycznie członkami Okręgowej Izby Przemysłowo-Handlowej. Dla nich obowiązuje obowiązkowe członkostwo, a przez to konieczność zgłoszenia, co jednak zostaje spełnione poprzez zgłoszenie działalności gospodarczej w urzędzie ds. porządku publicznego.
Wyjątek stanowi sytuacja, gdy prowadzicie działalność rzemieślniczą (fotograficzną). Wtedy nie IHK, ale właśnie Izba Rzemieślnicza jest odpowiedzialna. Zgodnie z Trzecią Ustawą o zmianie Ordynacji Rzemieślniczej i innych przepisów prawa rzemieślniczego z 2003 roku zawód fotografa należy do wolnych zawodów, dlatego od 01.01.2004 r. można go prowadzić bez zdania egzaminu mistrzowskiego. Jednak musicie się zarejestrować w księdze rzemieślniczej i odprowadzać składki do Izby Rzemieślniczej.
Jednakże osoba działająca artystycznie (jako wolny zawód) lub publikująca nie musi zgłaszać rozpoczęcia działalności ani w IHK, ani w Izbie Rzemieślniczej, ponieważ artyści i publiści są zwolnieni z obowiązkowego członkostwa.
Ubezpieczenie społeczne: Zgłoszenie w Künstlersozialkasse
Składki do Künstlersozialkasse (KSK) są bardzo korzystne, ponieważ ubezpieczeni muszą pokryć tylko około połowę składek. Druga połowa jest dotowana przez rząd oraz podmioty korzystające z prac artystów i publiściów, czyli na przykład wydawcy, galerie, agencje reklamowe, organizatorzy koncertów, itp.; czyli wszyscy, którzy – w przypadku fotografów – wykorzystują zdjęcia poprzez publikację. Tak więc w KSK czytamy: „Warto zwrócić uwagę na fakt, że artyści i publiści muszą pokryć tylko około połowę swoich składek, co sprawia, że są oni podobnie uprawnieni jak pracownicy. Druga połowa składki jest finansowana poprzez dopłatę od rządu oraz odpłatność firm korzystających z dzieł artystów i publiściów.“
Poprzez tę regulację samozatrudnieni artyści i publiści mają więc takie same prawa jak zatrudnieni na etacie. Ustawodawca starał się w ten sposób uwzględnić fakt, że artyści i publiści zazwyczaj pracują jako freelanc...وانتهت الفترة الزمنية.
Wysokość składki na ubezpieczenie emerytalne, zdrowotne i pielęgnacyjne, która miesięcznie musi zostać wpłacona przez ubezpieczonego, uzależniona jest od wysokości "przewidywalnego dochodu rocznego" fotografa. "Dochód roczny z działalności" stanowi różnicę między przychodami a kosztami działalności, czyli zyskiem. Ze względu na typowe wahania dochodu wśród artystów, ustawodawca zdecydował się nie używać miesięcznego dochodu jako podstawy obliczeń, a rocznego. Przewidywany dochód roczny kolejnego roku jest oszacowywany przez ubezpieczonego jesienią poprzedniego roku (nie później niż do 1 grudnia) i przekazywany do KSK na podstawie "formularza do szacowania przewidywalnego dochodu rocznego".
Rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych
Zgodnie z ustawą, każdy przedsiębiorca jest członkiem zakładu ubezpieczeń społecznych. Obowiązkowe członkostwo ma na celu zapewnienie wszystkim przedsiębiorcom podstawy do (ustawowo wymaganego) ubezpieczenia od wypadków, którego instytucją prowadzącą jest zakład ubezpieczeń społecznych.
Zakład ubezpieczeń społecznych wypłaca odszkodowania w przypadku:
- Wypadków przy pracy
- Wypadków w drodze do pracy (czyli na przykład wypadków w drodze do klienta)
- Chorób zawodowych
Zakład ubezpieczeń społecznych pokrywa koszty leczenia w przypadku wypadków przy pracy. Oczywiście, pod warunkiem, że zarejestrowaliście się na czas. Wypadek przy pracy może zdarzyć się szybciej, niż się wydaje: wielokrotnie spadałem z drabiny podczas fotografowania. Na szczęście do tej pory odniosłem tylko kilka zadrapań i siniaków.
Obowiązkowo ubezpieczeni są fotografowie (również jako wolni artyści) w zakładzie ubezpieczeń społecznych branży energetycznej, tekstylnej, elektronicznej i produkcji mediów (BG ETEM), odpowiedzialnym oddziałem w BG ETEM jest Administracja branżowa Druku i Przetwórstwa Papieru. Dobrowolne ubezpieczenie od wypadków nie zwalnia z obowiązkowego członkostwa.
Wysokość składki nie jest obliczana od dochodu. Każdy samozatrudniony wybiera sumę ubezpieczenia, na podstawie której następnie orientują się kwoty, jakie zakład ubezpieczeń społecznych wypłaci w przypadku zgłoszenia szkody.
VG Bild-Kunst
VG Bild-Kunst (VG = Towarzystwo Wykorzystania) to "stowarzyszenie założone przez autorów (…) do reprezentowania ich praw". Jako uprawnieni do reprezentacji wymieniani są armani, fotografowie i twórcy filmowi. Dzięki VG Bild-Kunst mogą oni zawrzeć umowę o reprezentacji, dzięki której prawa są reprezentowane przez VG Bild-Kunst, co umożliwia im dodatkowe dochody.
Zadania VG Bild-Kunst są zatem porównywalne z działalnością VG Wort i GEMA (GemA = Towarzystwo Praw Wykonawczych i Mechanicznych).
Wśród zadań VG Bild-Kunst wymieniane są:
- Inkaso i rozdział opłat licencyjnych za prawa autorskie
- Licencjonowanie i egzekwowanie praw indywidualnych
- Polityczne i prawne wzmocnienie ochrony praw autorskich
Wymagane roszczenia wobec osób trzecich (czasami mówi się również o prawach do wielokrotnego używania) nigdy nie mogłyby zostać zgłoszone przez indywidualnego fotografa - ze względu na przepisy prawa lub względy praktyczne. Przykładowo, wykluczone jest ustanowienie pojedynczego roszczenia wynikającego z tantiem bibliotecznych; przyjmowane są wyłącznie roszczenia zbiorowe, co jest zrozumiałe, gdy przypomni się o nakładzie pracy administracyjnej, gdyby każdy autor indywidualnie zgłaszał roszczenia wobec bibliotek, na podstawie których ich zdjęcia są umieszczone w książkach (i oglądane przez wiele osób). To samo dotyczy wynagrodzenia za fotokopie (książki są często kopiowane, przez co zarówno autor, jak i wydawcy tracą honorarium).
Również ilość zdjęć wykorzystana w moich podręcznikach fotografii (tu fragment z nowego wydania książki Nowoczesna Fotografia Cyfrowa Erotyczna) została zgłoszona przez mnie do VG Bild-Kunst.
Fotografowie mogą więc po przystąpieniu do VG Bild-Kunst zgłaszać swoje indywidualne publikacje, co zresztą można wygodnie zrobić online. Najpopularniejsze publikacje będą sprzedażami zdjęć do czasopism. Ale także zlecenia, które klient umieścił w internecie (co w przypadku zdjęć reklamowych powinno być regularne) lub na okładkach książek czy płyt CD, mogą być zgłoszone.
Aby mogły one zostać uwzględnione przy dystrybucji, konieczne jest terminowe zgłoszenie roszczeń wypełniając odpowiednie formularze, co jest warunkiem koniecznym. Termin składania formularzy papierowych upływa 30 czerwca; zgłoszenia online można dokonać do 31 października.
Niemniej wydania kalendarzowe nie są brane pod uwagę przez VG Bild-Kunst. Choć w menu zgłaszania online istnieje możliwość wpisania w formularzu "książki", zgłoszenie nie może zostać wysłane; pojawia się komunikat o błędzie, że kalendarze nie mogą zostać uwzględnione.
