Wskazówki praktyczne dotyczące korzystania z lamp błyskowych w studiu i na zewnątrz
Najlepszy system oświetleniowy nie przynosi nic, jeśli nie potrafi się go efektywnie („robić prawidłowe rzeczy”) oraz efektywnie („robić rzeczy prawidłowo”) wykorzystywać. Niezależnie od obsługi technicznej poszczególnych urządzeń, co powinno być wystarczająco opisane w dołączonych instrukcjach obsługi, istnieje wiele trików i szczegółów, które zna tylko ten, kto ma albo kilkuletnie doświadczenie w obsłudze systemów błyskowych, albo przeszedł intensywne szkolenie. Ten sam poradnik ma na celu pomóc wam wykorzystać ten sztuczny światło od samego początku jak doświadczony profesjonalista – bez konieczności wcześniejszego przejścia przez mozolną i samotną drogę „procesu prób i błędów”.
8.1 Znaczenie względnej odległości od światła
Światło ma zdumiewającą właściwość, że proporcjonalnie zwiększa lub zmniejsza swoją intensywność, gdy odległość między modelem a źródłem światła zostaje zmieniona. I to kwadratowo. Jeśli zatem odległość źródła światła od modelu zostanie podwojona, światło zmniejsza się. Jasność wynosi teraz tylko ¼ wartości sprzedtem!
Przykład
Gdy model stoi 2 metry od głównego źródła światła ustawionego frontalnie i jest fotografowany przy przysłonie 5,6, konieczne będzie sfotografowanie go z przysłoną 11 po zmianie (często niepożądanej) odległości od głównego źródła światła (na przykład z powodu krótkiej przerwy na poprawienie makijażu), która teraz wynosi tylko 1 metr. Ponieważ przy halvingu odległości do źródła światła, światło staje się 4 razy jaśniejsze niż wcześniej!
W praktyce oznacza to, że zwłaszcza początkujący (jeśli nie wiedzą o tym problemie lub nie pamiętają o nim), którzy jeszcze nie posiadają własnego studia i często fotografują w domu lub w innych małych przestrzeniach, mają problemy z osiągnięciem stałej jasności na swoich zdjęciach. Bardzo łatwo zapomnieć, jak ważne jest dokładne zachowanie odległości od głowic błyskowych systemu świetlnego. W końcu małe zmiany odległości modela od światła nie są rzadkie (na przykład w fotografii mody, gdzie często motywy są fotografowane w ruchu).
Jednak ta kwestia pojawia się przede wszystkim podczas fotografowania w mniejszych przestrzeniach, gdyż wówczas odległości między modelem a źródłem światła są nieuchronnie niewielkie.
Niemniej jednak profesjonalistom z dużymi studiami również to zjawisko dotyczy. Ponieważ charakterystyka światła również zmienia się wraz z odległością, wielu fotografów buduje zestaw oświetleniowy tak, aby głowice błyskowe, z założonymi kształtomierzami, były stosunkowo blisko modela.
Na przykład nie ma sensu umieszczać dużej softboxa w odległości 10 metrów od modela. Światło tego systemu oświetleniowego nie zostałoby wtedy właściwie wykorzystane. Właśnie dlatego panele świetlne często stoją bardzo blisko modela lub obiektu fotografii.
Zmiany odległości (na przykład 1 metra) w małej przestrzeni mają więc duży wpływ na jasność. Zmiany odległości 1 metra praktycznie nie są zauważalne, gdy wszystkie źródła światła (czyli głowice błyskowe) są oddalone o więcej niż 10 metrów. Ale jak właśnie ustaliliśmy, jest to raczej wyjątek.
Z tego powodu każdy fotograf powinien starannie przestrzegać …
• albo nie pozwalać na zmiany odległości modela od światła (na przykład w wielu studiach na podłodze nakleja się znacznik, gdzie model ma stanąć) …
• albo ciągle wyrównywać zmiany odległości poprzez regulację mocy poszczególnych głowic błyskowych.
Zmiany przysłony są raczej rzadkie, ponieważ gdy model zmienia odległość, głowice błyskowe (zazwyczaj są co najmniej 2 głowice skierowane na model - główne światło i efektowe światło) będą różnie dotknięte. Zmiana przysłony w aparacie może prowadzić jedynie do ogólnego zwiększenia lub zmniejszenia jasności – ale nie zrównoważy efektów jaśniejszego lub ciemniejszego zjawiska na poszczególnych głowicach błyskowych. Zawsze będzie wyświetlone światło wszystkich głowic błyskowych jaśniej lub ciemniej.
Jeśli jednak stoją one w różnych odległościach od modela, zmiany odległości będą skutkować zbliżeniem się do głowicy błyskowej 1 i koniecznością zwiększenia odległości od głowicy błyskowej 2.
Rysunek 8.1: Gdy model porusza się do przodu, odległość do dwóch wąskich softboxów z tyłu rośnie. Gdy natomiast model porusza się w lewo, odległość do lewego tylnego wąskiego softboxa zostaje skrócona, podczas gdy jednocześnie odległość do prawego tylnego wąskiego softboxa zostaje zwiększona. I tak dalej.
Rysunek 8.2: Zmiany odległości modela od głowic błyskowych powinny więc być specjalnie kompensowane poprzez dostosowanie mocy odpowiednich głowic błyskowych, aby zapewnić stałe i poprawne naświetlenie.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.3: W przypadku A model znajduje się daleko od źródła światła. Zmiany kilku centymetrów odległości nie mają znaczenia. W przypadku B źródło światła znajduje się bardzo blisko modela. Istotne jest tu nawet oświetlenie o szerokości głowy, ponieważ procentowo stanowi ono około 30% ogólnej odległości modela od źródła światła.
W przypadku A szerokość głowy procentowo do ogólnej odległości jest pomijalna (około 7%). Zmiana odległości w przypadku A nie wymaga korekty, podczas gdy zmiana odległości w przypadku B byłaby konieczna do uwzględnienia.
Uwaga: Należy pamiętać o następującym: W małej przestrzeni zmiany odległości modela od głowicy błyskowej wymagają dostosowania mocy różnych głowic błyskowych. Na zewnątrz natomiast, pod światło słoneczne, nieważne czy model leży na ziemi czy stoi na drabinie 3 metry wysoko (i tym samym znajduje się 3 metry bliżej słońca). Ponieważ względnie ta różnica na zewnątrz nie ma znaczenia: Ziemia jest oddalona o 149,6 miliona kilometrów od słońca. Różnica 3 metrów nie ma tu znaczenia.
W studiu natomiast zmiana odległości o 3 metry jest ogromna. Powoduje to, że model staje się znacznie jaśniejszy lub ciemniejszy, w zależności od zmniejszenia lub zwiększenia odległości. Dlatego zwróćcie uwagę, aby wasz model otrzymał znacznik na podłodze jako punkt stanowiska. Albo pamiętajcie przy zmianach odległości, że być może konieczne będzie dostosowanie mocy poszczególnych głowic błyskowych.
8.2 Dodawanie światła
Światło dodaje się: Cała moc generatora 1000 WS może być podzielona na dwa głowice błyskowe po 500 WS. Czas migawki 1/30 sekundy powoduje (ceteris paribus) o wiele jaśniejsze zdjęcie niż czas migawki 1/60 sekundy. To wszystko jest logiczne - ale nie można tego zbytnio podkreślić. ;-)
Rysunek 8.4: Gdzie konusy światła się nakładają, jest szczególnie jasno. Światło dodaje się. Dotyczy to światła ciągłego oraz błyskowego. To logiczne, bo właściwie błysk to nic innego jak bardzo krótkie światło ciągłe - tylko o dużej intensywności.
(Foto ©2011: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
8.3 Formatory światła kształtują charakterystykę światła
Podczas zakupu zestawu błyskowego dużo czasu poświęca się na porównywanie danych wyjściowych generatorów lub lamp błyskowych. Jednak dopiero później, przy rozbudowie zestawu błyskowego, zaczyna się zastanawiać nad dostępnymi formatami światła w ofercie danej firmy. To właśnie formatory światła są głównie odpowiedzialne za charakterystykę światła.
W przypadku formatów światła: Im więcej (różnych) macie, tym lepiej! Każdy formator daje inne światło, dlatego warto sięgać również po te nietypowe.
Rysunek 8.5: Skrzynki światła cieszą się dużą popularnością wśród fotografów. W fotografii produktowej dostarczają piękne odblaski; w fotografii modelowej zapewniają delikatne oświetlenie.
(Foto © 2012: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.6: Mówi się o „chwycie świetlnym”, gdy dwie skrzynki światła są ustawione naprzeciwko siebie i błyskają z podobną intensywnością.
(Foto © 2012: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.7: Podczas sesji zdjęciowych na zewnątrz wolę stosować reflektor standardowy. Ma wysoką wydajność świetlną i jest mniej podatny na wiatr. Zwłaszcza przy intensywnym (naturalnym) użyciu głowicy błyskowej łatwo może się zdarzyć, że wiatr sprawi, że całość z statywem zacznie się chwiać.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.8: Osoba, która uważnie śledzi ten cykl samouczków, szybciej opanuje profesjonalne prowadzenie światła. To nie generatory ani lampy błyskowe, ale formatory światła w dużej mierze odpowiadają za charakterystykę światła. Wystarczający powód, aby regularnie przeglądać nowości na rynku dostępne formatory. Tutaj po raz pierwszy użyłem „MOLY”. Dodatkowo użyłem osłony Sunbounce z lewej strony, ponieważ zapewniają one doskonałe odbicia nie tylko na zewnątrz, ale także w pomieszczeniach. Nikon D3S z 2,8/105mm Micro Nikkor. 1/125 sekundy, przysłona 3,5, ISO 200.
(Foto © 2011: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.9: „MOLA” dostarcza mieszankę miękkiego światła z wyraźnym akcentem, dlatego jest szczególnie odpowiedni do zdjęć portretowych i modowych. „MOLA” ma falowatą konstrukcję z matowo-białą powierzchnią wewnętrzną. Rura błyskowa jest częściowo zasłonięta przez gęstą kratkę, co sprawia, że określony procent światła błyskowego jest odbijany (delikatna część światła), a pozostała część bezpośrednio pada na model (twarda część światła).
Rysunek 8.10: Nawet przy użyciu tego samego formatora światła wciąż można wyciągnąć różnice. Tutaj widoczny jest „P-Soft” od firmy broncolor (po lewej). Należy do kategorii „Beauty-Dishs”, ale jest wyposażony nie w białą, a w matowo-srebrną powierzchnię odbiciową. Aby zmiękczyć światło, można zamocować na reflektorze dodatek dyfuzyjny. Jeśli chcesz natomiast skierować światło, możesz zamocować do reflektora nakładkę siatkową.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.11: W fotografii produktowej preferowane są formatory światła, których odbicia nie są uciążliwe. Skrzynki światła i paski świetlne są tutaj pierwszym wyborem przy powierzchniach odbijających światło.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.12: Za pomocą pasków świetlnych można stworzyć wyraźne krawędzie światła, które często służą do podkreślenia kształtu produktu jako prowadzenia linii światłem.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
8.4 Światło - a cień?
Gdzie jest dużo światła, powinien być także cień! Oświetlenie bez cieni jest zazwyczaj nudne, wydaje się płaskie. Cienie zaś nadają zdjęciom plastyczność, głębię.
Rysunek 8.13: Podczas moich warsztatów fotograficznych w Andaluzji zawsze fotografujemy w popołudnia. Kiedy palące słońce zachodzi i rosnące cienie dodają plastyczności, powstają wymarzone zdjęcia. Zazwyczaj z modelem, ale czasami, jak na tym zdjęciu, które zostało wykonane z starożytnej fortecy pirackiej, także bez.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.14: Również w fotografii modelowej cienie są bardzo ważne. W tym akcie męskim gra światło i cień sprawia, że gibki ciało jest odpowiednio eksponowane.
(Foto ©:Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
8.5 Proporcjonalność światła modelującego do światła błyskowego
Kiedy pracuje się z indywidualnym rozkładem mocy, konieczne jest, aby światło modelujące było odpowiednio regulowane automatycznie (przez urządzenie), ponieważ tylko wtedy można rzeczywiście ocenić przebieg oświetlenia podczas robienia zdjęć błyskowych za pomocą światła modelującego. Inaczej mówiąc: przy różnym rozkładzie mocy głowic błyskowych oświetlenie można ocenić w prawidłowym stosunku do efektywnej mocy błysku, jeśli światło modelujące świeci proporcjonalnie do mocy błysku.
Przykład 1a
Jeśli głowica błyskowa 1 błyszczy z mocą 25% maksymalnej mocy, to jego światło modelujące powinno świecić tylko w 25%. Jeśli głowica błyskowa 2 błyszczy z mocą 40% maksymalnej mocy, to jego światło modelujące powinno świecić w 40%. A jeśli głowica błyskowa 3 jest używana z zaledwie 10% maksymalnej mocy, ważne jest, aby jej światło modelujące świeciło tylko z 10% maksymalnej mocy.
Jeszcze lepiej jest jednak, gdy generator oferuje nie tylko "proporcjonalność", ale również "proporcjonalność maksymalną (Pmax)". Oznacza to, że światło modelujące głowicy błyskowej, której moc błysku jest ustawiona na najwyższym poziomie, świeci z maksymalną mocą (na przykład 650 watów). Wszystkie inne światła modelujące innych głowic błyskowych świecą wtedy słabiej, ale tak, aby proporcje wybrane przy mocy błysku były zachowane również w świetle modelującym.
Przykład 1b
W odniesieniu do powyższego przykładu, głowica błyskowa 2 świeciłaby z maksymalną możliwością światła modelującego, na przykład 650 watów. Głowica błyskowa 1 natomiast z 406,25 watów, a głowica błyskowa 3 z 162,5 watów.
"Proporcjonalność maksymalna" ma tę zaletę, że nawet przy słabej mocy błysku dostępne jest wystarczająco silne światło modelujące, aby fotograf mógł dobrze ocenić sytuację oświetleniową i aby autofokus mógł szybko i precyzyjnie się skupić.
Rysunek 8.15: Proporcjonalność (Pmax) światła modelującego do światła błyskowego jest istotna, aby móc ocenić (i w razie potrzeby poprawić) przebieg oświetlenia. Ta funkcja jest istotna przy użyciu dwóch lub więcej głowic błyskowych, gdy są one używane z różnymi mocami błysku.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 8.16: Dzięki temu już przed pierwszym ujęciem można dokładnie zobaczyć, jak rozkład światła, charakterystyka światła i intensywność światła różnych głowic błyskowych są ze sobą powiązane. Kiedy wykonuje się zdjęcie, rezultat błysku dokładnie odpowiada temu, co widziano za pomocą światła modelującego: Widzisz to, co dostajesz!
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
8.6 Wydajność światła przy użyciu różnych kształtów świetlnych
Kształty świetlne nie tylko wpływają na różną charakterystykę światła; są także odpowiedzialne za ilość światła padającego na model. Istnieją kształty świetlne, które posiadają bardzo wysoką wydajność światła, na przykład dlatego, że skupiają światło lub posiadają błyszcząco-srebrne, gładkie pokrycie.
Inne z kolei "połykają" część światła, na przykład dlatego, że posiadają dyfuzyjną tkaninę, jak ma to miejsce w przypadku softboxów.
Rysunek 8.17: Gdy fotografuje się na zewnątrz i wymagana jest wysoka moc błysku, nie używa się softboxów ani podobnych, ponieważ absorbują one zbyt dużo światła (w zależności od rodzaju i grubości materiału, 1-2 stopnie przysłony). Ponadto światła płaskie są bardzo podatne na wiatr, co szczególnie na morzu uniemożliwia ich użycie. Tutaj używany był broncolor "mobile" (maksymalna moc 1200 watosekund) z bardzo praktyczną (małą) głowicą błyskową "mobilite".
(Zdjęcie ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Tę różnicę w wydajności światła różnych kształtów świetlnych można wykorzystać, na przykład gdy potrzebne jest słabsze światło błysku, ale jest to niemożliwe z powodu ustawienia układu błyskowego (ponieważ układ jest już maksymalnie stłumiony): W takim przypadku rozwiązaniem byłaby na przykład, zamiast normalnego reflektora, softbox, ewentualnie z dodatkowym dyfuzyjnym wkładem.
Uwaga
Nie tylko ustawiona moc układu błyskowego i odległość źródła światła od modelu, ale także konstrukcja kształtu świetlnego odpowiada za to, jaka jest wydajność światła.
Podgląd
W następnej części tego samouczka (Część 9: Profesjonalne prowadzenie oświetlenia wewnętrznego) pokażę Wam kilka moich prac fotograficznych, które zostały wykonane w pomieszczeniach na miejscu lub w moim studiu. Porównałem również kilka kształtów świetlnych bezpośrednio między sobą, abyście mogli lepiej ocenić ich charakterystykę światła. Pomoże to później w wyborze odpowiednich kształtów świetlnych do określonych zadań fotograficznych.
