Profesjonalne prowadzenie oświetlenia wewnętrznego
Rycina 9-1: Osoby fotografujące dla "wielkich", znanych marek muszą przykładać wagę do jakości swojej pracy. Do tego należy również profesjonalny sposób prowadzenia oświetlenia. Niestety nie ma recept na ustawienie świateł, dlatego naprawdę dobrzy fotografowie nigdy nie przestają eksperymentować ze światłem. Ci, którzy pracują z lampami błyskowymi i mają wystarczająco jasne światło modelujące do dyspozycji, powinni być jednak w stanie z sukcesem poradzić sobie z niemal wszystkimi wyzwaniami związanymi z oświetleniem.
Ponieważ zasada "Co widzisz, to dostajesz" oznacza konieczność dokładnego przyjrzenia się: Fotograf widzi każdy efekt wywołany zmianą położenia światła lub charakterystyki światła (poprzez zmianę rodzaju oświetlenia lub odległości).
(Zdjęcie ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
9.1 Naturalność jest "w modzie"!
Celem użycia światła błyskowego nie jest nadawanie każdemu zdjęciu "sztucznego" lub "przefleszowanego" wyglądu. W przeciwieństwie do lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, współcześnie preferowane jest raczej naturalnie wyglądające światło.
Rycina 9-2: Na tym zdjęciu główne światło pochodzi z dziennej światła wpadającego przez okna (po prawej stronie chłopca i za nim). Lampę błyskową użyto jedynie do rozjaśnienia cieni na twarzy chłopca. Lampa była ustawiona pośrednio, pod kątem do białej ściany (po lewej stronie od pozycji chłopca).
(Zdjęcie ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
9.2 Czasem mniej znaczy więcej!
Nie zawsze trzeba od razu używać 3 lub 4 lamp błyskowych, aby tworzyć efektowne zdjęcia. W większości przypadków (około 70% moich zdjęć) pracuję z jednym lub dwoma głowicami błyskowymi. Zapewnia to naturalnie wyglądające światło i umożliwia efektywną pracę.
Rycina 9-3: Zazwyczaj biały tło musi być dodatkowo oświetlone, aby było odpowiednio białe (i nie szare). Najlepiej odbywa się to nawet za pomocą dwóch lamp błyskowych, aby nie występował gradient światła od jasnego do ciemnego (co ma miejsce, gdy używana jest tylko jedna lampa). W tym przypadku mogłem jednak zrezygnować z dodatkowego oświetlenia tła, ponieważ model opierał się bezpośrednio o ścianę.
Rycina 9-4: Tylko gdy odległość między modelem a ścianą jest istotna (czyli istnieje), zmniejszenie intensywności światła powoduje, że ściana jest zbyt ciemna. Wtedy musi być ona oświetlona oddzielnie. Tutaj jednak wystarczyło mi światło jednej dużej softboxy; zarówno dla modelu, jak i dla tła. Nikon D3X z Nikkorem 1,4/85mm. 1/125 sekundy, przysłona 5.0, ISO 200.
(Zdjęcie ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
9.3 Fotografowanie w ciemnych pomieszczeniach
Studia fotograficzne zazwyczaj są całkowicie ciemne lub przynajmniej mogą być przyciemnione. Tylko wtedy, gdy nie wpada inne światło do studia, można ocenić układ świateł podczas błyskania za pomocą światła modelującego. Tylko w ten sposób można zrealizować złożone sytuacje oświetleniowe.
Podczas błyskania (z dużą mocą), obce światło istotnie mniej przeszkadza w porównaniu do oceny ustawienia oświetlenia, gdzie obce światło wpada na (słabe) światło modelujące. Im mocniejsze jest światło modelujące lampy studyjnej, tym mniej przeszkadzają jakiekolwiek inne światła wpadające przez otwory okienne lub szczeliny drzwiowe.
Więc albo używana lampa błyskowa ma bardzo jasne światło modelujące, albo zdjęcia są robione w przyciemnionym pomieszczeniu.
Silne światło modelujące ma również tę zaletę, że autofocus aparatu ustawia ostrość znacznie szybciej i precyzyjniej. Jest to aspekt, który nie powinien być pominięty podczas zakupu, ponieważ powolne ustawianie ostrości przez autofokus podczas robienia zdjęć może być dość "nerwowe"...!
Rycina 9-5: Gdy fotografuje się w przyciemnionym pomieszczeniu, bardzo łatwo jest zauważyć układ świateł jeszcze przed wykonaniem zdjęcia. Na tym zdjęciu użyłem trzech świateł: główne światło z przodu (Beauty-Dish z siatką plastra miodu), światło efektowe z lewej strony (po prawej stronie od chłopca; długa softboxa) i światło tła (standardowy reflektor z dużą siatką).
(Zdjęcie ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
9.4 Dla początkujących: Dokumentowanie układu świateł!
Aby przyspieszyć proces uczenia, zalecam, abyście - przynajmniej na początku pracy z lampą błyskową - dokumentowali układy świateł. Może to być przez szkic schematyczny lub po prostu przez zdjęcie "making-of" (z większym kątem widzenia).
Pozwoli Wam to później lepiej zrozumieć, gdzie w danej serii zdjęć było ustawione światło, ile głowic błyskowych zostało użytych oraz jakie formy oświetlenia zostały zastosowane. Także ewentualne błędy mogą być łatwiej zidentyfikowane w późniejszym czasie.
Rycina 9-6: Często, gdy podoba mi się oświetlenie na zdjęciu, zastanawiam się, jak ustawiłem światło i jakie formy oświetlenia zostały przez mnie użyte...
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-7: Byłoby pomocne, gdybym sfotografował układ światła przy każdym motywie, tak jak tutaj. Niestety pomysł ten przyszedł mi dopiero teraz, podczas pisania tego samouczka… ;-( Więc nie popełniajcie tego samego błędu co ja, zacznijcie od razu dokumentować konkretny układ światła!
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
9.5 Fotografowanie przy świetle mieszanej
Jednakże nawet wewnątrz pomieszczeń może zdarzyć się sytuacja, w której trzeba fotografować przy świetle mieszanej. Może to być na przykład sytuacja, gdy fotografujesz pomieszczenia, na przykład w hotelach.
W takim przypadku lampa błyskowa musi być dopasowana do istniejącego światła. Dzięki zakresowi regulacji lampy błyskowej jest to łatwe do osiągnięcia. Warunkiem koniecznym jest jednak jak najlepsze obejmujący zakres regulacji. Polecam, aby zakres regulacji wynosił co najmniej 7 przysłony. Tylko wtedy układ jest naprawdę elastyczny w użyciu.
Rysunek 9-8: W tej serii postawiłem sobie za zadanie stworzenie sytuacji oświetlenia mieszanej. Chciałem oddać parasol w tle z zimnym odcieniem. Zazwyczaj jest on srebrny, ale dla mojego pomysłu chciałem, aby wyglądał nieco w kolorze niebieskim. Dlatego ustawiłem balans bieli w moim aparacie na symbol żarówki.
Parasol w tle oświetliłem standardowo, podczas gdy modela oświetlałem jedynie światłem modelacyjnym.
Rysunek 9-9: W ten sposób model został oddany poprawnie („normalnie”), podczas gdy tło wydaje się „zimniejsze” niż normalnie. Nikon D3X z obiektywem 1,4/85mm Nikkor. Czas migawki 1/80 sekundy, przysłona 3,5, ISO 200.
(Zdjęcie © 2012: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
9.6 Porównanie formujących światło
Poniżej przedstawiam kilka przykładowych zdjęć, które mają na celu zobrazować, jak zmienia się przebieg światła przy użyciu różnych formujących go narzędzi. Odległość między głowicą błysku a modelem wynosiła około 1,20 metra (z wyjątkiem użycia dużego parasola, gdzie odległość wynosiła około 3 metrów). Odległość między modelem a tłem wynosiła około 1 metra. Zdjęcia demonstrujące przebieg światła i cienia zostały wykonane przeze mnie pod lekkim kątem (pod kątem około 10 stopni do źródła światła). Lewe zdjęcia pokazują użyty formujący narzędzie światła; prawe pokazują wynikowego przebieg światła i cienia (na twarzy modela oraz na białej ścianie).
Rysunek 9-10: Użyte narzędzie światła: (brak). Gdy nie używa się żadnego narzędzia światła na głowicy błysku, rezultatem jest bardzo ostre światło, które rozchodzi się praktycznie we wszystkich kierunkach. Cień jest wyraźnie zarysowany. Stosować jedynie w przypadku nagłych potrzeb.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-11: Użyte narzędzie światła: Reflektor standardowy (broncolor P70). Reflektor standardowy dzięki srebrnej powłoce charakteryzuje się wysoką wydajnością światła. Światło jest dość twarde. Kąt rozchodzenia się światła jest relatywnie duży. Bardzo dobry dla wyrazistych portretów lub jednolitego oświetlenia tła.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-12: Użyte narzędzie światła: Reflektor standardowy z nakładką plastra miodu wąska (broncolor P70 z nakładką plastra miodu wąska). Jeżeli do reflektora standardowego dodaje się nakładkę plastra miodu, światło jest kierowane bardziej skoncentrowanie. Konus światła staje się zdecydowanie mniejszy. Bardzo dobry do ustawiania światła na włosy lub do tworzenia portretów o wyraźnym oświetleniu. Uwaga: model powinien być bardzo dobrze umalowany i mieć gładką skórę bez niedoskonałości.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-13: Użyte narzędzie światła: kwadratowa softbox (broncolor Pulsoflex EM 110cm x 110cm). Światło jest bardzo miękkie, zarówno dzięki materiałowi dyfuzora, jak i dużej powierzchni tej softboxy. Bardzo dobre do portretów beauty modeli z problematyczną skórą lub jako równomierne oświetlenie w zdjęciach produktowych, gdzie światło się odbija.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-14: Użyte narzędzie światła: wąska softbox (broncolor Pulsoflex EM 40cm x 155cm). Wąskie softboxy zapewniają miękkie światło, gdzie cień przy pionowym ustawieniu softboxa jest bardziej widoczny niż przy poziomym ustawieniu. Bardzo dobre do świateł krawędziowych, zarówno w fotografii mody, jak i zdjęciach produktowych. Na powierzchniach odbijających światło, jak butelki czy okulary przeciwsłoneczne, odbite światło z softboxa daje piękny efekt.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-15: Użyte narzędzie światła: Beauty-Dish (broncolor Reflektor Soft z odbłyśnikiem P z srebrną powłoką). Mój ulubiony narzędzie światła! Ten reflektor dostarcza światła między twardym a miękkim. Idealny do portretów beauty, gdy model ma dobrą aplikację makijażu.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-16: Użyte narzędzie światła: Beauty-Dish (broncolor Reflektor Soft z odbłyśnikiem P z srebrną powłoką + nakładka przesłony plastra miodu). Z nakładką przesłony odbłyśnika światło z Beauty-Disha jest kierowane bardziej skoncentrowanie. Dobrze nadaje się do portretów także mężczyzn, którzy mogą znosić nieco bardziej wyraziste światło, oraz podkreśla zarost. Może być również dobrze wykorzystany w fotografii mody, na przykład do uwydatnienia struktury skóry lub skóry.
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-17: Użyte narzędzie światła: Parasol odbłyśnik (broncolor Parasol Srebrny o średnicy 102cm). Tradycyjne, sprawdzone źródło światła, które mieści się pomiędzy twardym a miękkim. Charakterystyka światła jest podobna do Raflektora Soft. (Tylko znacznie tańsze w zakupie i łatwiej przenośne, ponieważ parasol można złożyć).
(Zdjęcie © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-18: Użyte narzędzie światła: Kula akrylowa opalowa (broncolor Balloon). Balloon został zaprojektowany do stosowania w fotografii wnętrz. Dzięki swojemu 360-stopniowemu wydaniu światła daje bardzo naturalne światło. Idealny do oświetlenia wnętrz. Może być również stosowany w fotografii modeli, gdy efekt ma wyglądać bardzo naturalnie. Zdjęcia wyglądają, dzięki wielokrotnie odbijanemu światłu błyskowemu przez sufit i ściany, „nie-błyskowe”.
Rysunek 9-19: Użyty kształt światła: duży parasol (broncolor Para 330 FB; średnica 330cm z koncentrycznym ustawieniem). Przy koncentrycznym ustawieniu (używam Para z pierścieniowym lampą błyskową zamocowaną koncentrycznie do środkowej rury) uzyskuje się bardzo plastyczne światło, które jest idealne do fotografowania modelek ładnie i lekko dramatycznie.
(Foto © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-20: Użyty kształt światła: duży parasol (broncolor Para 330 FB; średnica 330cm z dekcentrycznym ustawieniem). Przy dekcentrycznym ustawieniu uzyskuje się płaskie, bardzo miękkie światło. Kąt światła jest wtedy znacznie większy niż przy koncentrycznym ustawieniu i sięga do oświetlenia całego zestawu.
(Foto © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-21: Na środkowej rurze dużego parasola można zamocować i skoncentrować głowicę błysku (lub, jak tutaj, lampę pierścieniową). Charakterystyka światła zmienia się w znacznym stopniu, jak mogliśmy zobaczyć na powyższych dwóch przykładach. Tutaj lampa pierścieniowa znajduje się w ustawieniu koncentrycznym, blisko centrum parasola.
(Foto © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-22: Lampa pierścieniowa posiada światła modelujące, które są umieszczone wzdłuż okrągłej rurki błyskowej. Dzięki temu przebieg światła można dokładnie obserwować, nie robiąc ani jednego zdjęcia.
(Foto © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-23: Gdy model stoi z odległością od tła (tu było to około 1 metra), światło lampy pierścieniowej powoduje, że cień modelu jest widoczny wokół niego na białej ścianie. To zdjęcie zostało wykonane nie, jak poprzednie przykłady, pod kątem ukośnym, ale prosto frontalnie. Lampa pierścieniowa była zamocowana do aparatu, obiektyw mojego lustrzanki cyfrowej znajdował się centralnie w otworze lampy pierścieniowej podczas zdjęcia.
(Foto © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-24: Cień otaczający model może być zniwelowany, gdy model stoi bezpośrednio (czyli bez odległości) przed danym tłem. To zdjęcie zostało wykonane w ten sam sposób co poprzedni przykład, z wyjątkiem tego, że model stał bezpośrednio przy białej ścianie. Wciąż tylko prawy ramię rzuca cień, co wynika z tego, że trzymane jest około 30 centymetrów od białej ściany.
(Foto © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-25: Zestawy osłon do odbłyśników (które są montowane na reflektorze standardowym; to zdjęcie pokazuje montaż na ścianie demonstracyjnej) nie zmieniają charakterystyki światła. Ale wpływają na kąt oświetlenia. Są one stosowane, gdy światło ma być skierowane tylko na wybrane części motywu, podczas gdy inne mają być zabezpieczone przed otrzymaniem światła z tej lampy. Uwaga: Po dłuższym użytkowaniu osłony do odbłyśników stają się (przy silnym świetle modelującym) bardzo gorące!
(Foto © 2013: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
9.7 Kształty światła w fotografii produktowej
W fotografii produktowej wybór odpowiedniego kształtu światła jest kluczowy dla szans sprzedaży produktu. Wyobraź sobie eleganckie wino, które ma być sprzedawane w designerskiej butelce: Jakby się to podobało potencjalnemu klientowi, gdyby na zdjęciach reklamowych, z powodu niewłaściwego oświetlenia, butelka wyglądała już nie na elegancką, a tylko nieatrakcyjną? Butelki fotografuje się na przykład nie z reflektorami typu parasol, lecz z wąskimi prostokątnymi światłami płaskimi, ponieważ te mogą podkreślić linię eleganckiej butelki.
Rysunek 9-26: Przy błyszczących butach również światła płaskie są pierwszym wyborem. Długi odbłyśnik świetlny na butach wygląda elegancko i wspiera tym samym wizerunek produktu.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-27: Jeśli powierzchnia butów jest z materiału lub zamszu, można zastosować inne kształty światła. Miałam bardzo dobre doświadczenia z broncolor P-Soft, wyposażonym w siatkę wytłumiającą.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-28: Skierowane światło sprawia, że chropowata powierzchnia materiału dobrze się prezentuje.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-29: Niezależnie od wytłoczeń, splotów lub struktur skóry: Kto chce podkreślić fakturę powierzchni produktów, będzie raczej używał twardego, skierowanego światła.
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Rysunek 9-30: W fotografii produktowej zazwyczaj potrzebne jest „wiele światła”. Dotyczy to zwłaszcza małych obiektów, gdy pracuje się w obszarze makro. Dlatego kto chce zarabiać na fotografii produktowej, powinien przy zakupie sprzętu oświetleniowego zwracać uwagę (musi) na zakup układu błyskowego o dużym natężeniu światła (minimum 1500 watosekund przy 3 głowicach błyskowych).
(Foto ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Fotografowanie designerskich okularów, jak w przypadku rysunku 9-31, sprawia dużo zabawy; trzeba jednak uważać, które formy światła najlepiej mogą zostać zastosowane. I skąd. W tym celu preferuję wąskie softboksy, które mogą być używane przez mnie w poziomie, pionie lub pod skosem, w zależności od zakrzywienia szkła. Ponieważ w fotografii produktowej również nie ma standardowych ustawień, tutaj także obowiązuje zasada: Po prostu wypróbuj różne możliwości!
(Zdjęcie ©: Jens Brüggemann – www.jensbrueggemann.de)
Podgląd
W następnej (i ostatniej) części tego poradnika zajmiemy się profesjonalnym oświetleniem w plenerze.
